Goditja e Izraelit në vendin kryesor të pasurimit të uraniumit të Iranit në Natanz të premten shkatërroi pjesën mbitokësore të impiantit dhe besohet se ka dëmtuar aftësitë e tij nëntokësore të pasurimit të uraniumit.
Edhe pse Izraeli qëlloi me raketa edhe Fordow, ku ndodhet një tjetër objekt ku mund të pastrohet karburanti bërthamor, besohet se ajo bazë është ende plotësisht funksionale.
Me rreth 2,000 centrifuga në funksion, impianti i pasurimit prodhon uranium të pasuruar deri në 60%, një hap larg pasurimit prej 90% të kërkuar për prodhimin e armëve.
Ajo që e dallon këtë objekt, i cili ndodhet rreth 95 km në jugperëndim të kryeqytetit Teheran, nga objektet e tjera të dëmtuara nga bombardimet izraelite më 13 qershor, është se është ndërtuar në një shpat mali dhe shtrihet në një thellësi prej rreth 260 deri në 300 metra, duke e bërë atë imune ndaj sulmeve ajrore. Disa objekte u dëmtuan rëndë nga bombardimet izraelite më 12 qershor dhe ditët në vijim, por Fordow mbetet i paprekur.
Ekspertët vlerësojnë se sulmet e rregullta ajrore mund të dëmtojnë sipërfaqen, duke e bërë atë përkohësisht të papërdorshme, por shkatërrimi i grupeve të centrifugave dhe rezervave të uraniumit në objekt do të kërkonte përfshirjen e drejtpërdrejtë të Shteteve të Bashkuara, të cilat kanë kokën bërthamore që mund ta shkatërrojë atë, GBU-57 A/B Massive Ordnance Penetrator, një “shkatërrues bunkerësh” që mund të depërtojë 200 metra tokë ose beton para se të shpërthejë.Për më tepër, SHBA-të kanë platformën e lëshimit të aftë për të përdorur raketën, bombarduesin e fshehtë B-2 Spirit.
Çfarë është impianti bërthamor i Fordow?
Prania e vendndodhjes në Fordow u bë publike në vitin 2009, SHBA-ja dhe Irani filluan bisedimet e tyre të para të drejtpërdrejta në 30 vjet.
“Qëllimi i këtyre negociatave është të arrihet një zgjidhje gjithëpërfshirëse afatgjatë e dakorduar reciprokisht, e cila do të siguronte që programi bërthamor i Iranit të jetë ekskluzivisht paqësor”, tha IAEA.
Ndërtimi i uzinës së pasurimit të karburantit në Fordow filloi në gjysmën e dytë të vitit 2007, sipas Teheranit, dhe u bë funksional në vitin 2009, i njëjti vit kur agjencitë perëndimore të inteligjencës zbuluan ekzistencën e impiantit në Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), duke e bërë Iranin ta pranonte publikisht atë.
Në vitin 2009, sipas raportimeve të medias, agjencitë e inteligjencës zbuluan se Irani po përpiqej të instalonte 3,000 ndarës centrifugale në objekt.
Dy vjet më vonë, drejtori i atëhershëm i përgjithshëm i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, Yukiya Amano, raportoi se Irani kishte “instaluar ndarës centrifugale në Fordow me qëllimin e deklaruar” për të prodhuar uranium të pasuruar deri në 20%. Vitin pasardhës, organi mbikëqyrës bërthamor raportoi se Irani kishte trefishuar prodhimin e tij mujor të uraniumit të pasuruar 20% në Fordow.
Inspektimet e OKB-së në vitin 2012 zbuluan ekzistencën e tuneleve me mure të trasha dhe dyer rezistente ndaj shpërthimeve, me disa strehimore të mbrojtura nga 90 metra shkëmb, sipas një raporti në Washington Post.