Jam në Mynih, në një takim vjetor të rëndësishëm të zyrtarëve ushtarakë dhe ekspertëve të industrisë së mbrojtjes, dhe po dëgjoj dy lloj reagimesh ndaj njoftimit të Presidentit Trump se ai po negocion për t’i dhënë fund luftës mes Ukrainës dhe Rusisë, pa përfshirjen e vetë ukrainasve apo aleatëve të NATO-s.
Reagimi i parë është zemërim i pastër dhe zhgënjim.
“Trump sapo e humbi luftën,” më tha një ish-zyrtar ushtarak nga një vend i Evropës Lindore. Ai ishte një nga disa që folën me kushtin e anonimatit, nga frika se mund të tërhiqnin vëmendjen e administratës amerikane, gjatë një takimi anësor në Konferencën e Sigurisë në Mynih, e cila nis të premten.
Përse një njeri që ka ndërtuar reputacionin e tij mbi “artin e marrëveshjes” do t’i dorëzohej pothuajse të gjitha kërkesave të Vladimir Putinit përpara se të ulej në tryezën e bisedimeve?
Kjo ka shkaktuar konfuzion te shumë evropianë, të cilët udhëtuan drejt Mynihut me shpresën se presidenti amerikan kishte një plan më të mirë për t’i dhënë fund konfliktit të përgjakshëm.
Vetë qyteti që po pret këtë konferencë ka një histori të errët, duke rikthyer në kujtesë Marrëveshjen e Mynihut të vitit 1938, kur Britania, Franca dhe Italia lejuan Hitlerin të aneksonte një pjesë të Çekosllovakisë.
Të enjten, një partnere menaxhuese e një fondi kapital investimesh në teknologji për mbrojtjen e demokracive i tha audiencës së mbledhur:
“Jam në zi. Jam veshur e gjitha në të zezë për një arsye.”
Një ndjenjë realizmi dhe vetëdijesimi
Por dëgjova edhe diçka tjetër: Mirënjohje për faktin që amerikanët më në fund po flasin hapur për kufizimet e tyre.
Ana Miguel dos Santos, një ish-anëtare e Parlamentit Evropian nga Portugalia, e cila ka marrë pjesë në grupet e punës NATO-Ukrainë, më tha se e mirëpret qëndrimin e hapur të Trump, sepse kjo do ta detyrojë Evropën të zgjohet dhe të gjejë mënyra për të mbrojtur veten.
“Jam lodhur nga fjalimet poetike,” tha ajo, duke shtuar se as Portugalia dhe as pjesa tjetër e Evropës nuk janë të përgatitura për luftë.
Një pjesëmarrës polak, anëtar i një fondi teknologjik, më tha:
“Në një farë mënyre, ndihem i lehtësuar. Tani e dimë që është përgjegjësia jonë të mbrojmë veten, në vend që të jetojmë me iluzionin se dikush tjetër do të na mbrojë.
Takimi ku mora pjesë, i organizuar nga Njësia e Inovacionit të Mbrojtjes së Ushtrisë Amerikane dhe Resilience Media (një botim për profesionistët e teknologjisë ushtarake), kishte për synim të krijonte ndjenjën e urgjencës në një industri të mbrojtjes që lëviz shumë ngadalë.
Si Evropa, ashtu edhe SHBA kanë ende shumë punë për të bërë – shpresojmë së bashku – për t’u mbrojtur nga kërcënimet e ardhshme.
Edhe pa Trump, një “marrëveshje e re transatlantike ishte e nevojshme gjithsesi,” tha Mircea Geoana, një ish-zyrtar rumun dhe ish-zëvendës sekretar i përgjithshëm i NATO-s.
“SHBA nuk mund të luftojë luftëra për të mbrojtur aleatët e saj në tre fronte – Evropë, Lindjen e Mesme dhe Azinë Lindore. NATO duhet të marrë më shumë përgjegjësi.”
Po, është tronditëse që Trump duket i gatshëm të çojë ushtrinë më të guximshme dhe më të stërvitur të Evropës përsëri në duart e një shteti autoritar.
Por është po aq tronditëse që lufta ka qenë në kufirin e Evropës për tre vjet – ose një dekadë, nëse numërojmë nga 2014 – dhe shumë liderë evropianë ende po sillen sikur kjo nuk është emergjencë.
Nëse Rusia është kërcënimi i madh që liderët evropianë thonë se është, atëherë ata duhet të fillojnë të veprojnë në përputhje me këtë realitet.