Katër ministra të Jashtëm të BE i bëjnë thirrje unionit që të vendosë pro çeljes së negociatave për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Konkretisht hapjen e negociatave e mbështesin ministri i jashtëm i Çekisë Tomáš Petříček, ministri i Jashtëm i Hungarisë, Péter Szijjártó, ministri i Jashtëm i Polonisë, Jacek Czaputoëicz si dhe ministri i Jashtëm i Sllovakisë, Miroslav Lajčák.
Në një letër drejtuar BE, ministrat theksojnë se vendimi për hapjen e negociatave për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut vjen në një kohë kur BE përballet me sfida të shumta, por pavarësisht kësaj Unioni nuk duhet të shpërqendrohet, por duhet ta bëjë Ballkanin pjesë të saj. Ministrat e Jashtëm shkruajnë se projekti i BE-së për integrimin e Ballkanit Perëndimor ka sjellë një transformim rrënjësor të këtyre shteteve.
“Sidoqoftë, çështjet para nesh (Brexit, migracioni, paqëndrueshmëria, fillimi i Komisionit të ri Evropian) nuk duhet të na shpërqendrojnë nga ato që BE ka arritur në Ballkanin perëndimor – dhe atë që ne ende mund të realizojmë duke i qëndruar angazhimeve tona në rajon.
Njëzet vjet më parë, luftërat shkatërruese dhe të përgjakshme pas shpërbërjes së ish-Jugosllavisë më në fund u morën fund. Pjesë të rëndësishme të rajonit shtrihen në gërmadha. Vendet e reja të Ballkanit perëndimor dhe shoqëritë e tyre u shkatërruan dhe u duhej një dorë për të dalë nga këneta ku ishin zhytur.
BE-ja, në vetvete rezultat i një projekti paqeje, kuptoi se për të stabilizuar këtë pjesë të Evropës duhej të motivonte qeveritë e vendeve të Ballkanit Perëndimor për të rindërtuar, reformuar dhe demokratizuar shtetet dhe shoqëritë e tyre. Rajoni gjithashtu duhej të bashkohej rreth një qëllimi të përbashkët që do të nxiste bashkëpunimin dhe do të lehtësonte pajtimin. Kjo është arsyeja pse vendimi i mençur për të premtuar perspektivën e anëtarësimit në BE në të gjitha vendet e Ballkanit perëndimor u mor në Samitin e Selanikut në 2003 – vetëm disa muaj pasi ishin nënshkruar traktatet e pranimit me 10 shtete të reja anëtare të BE-së në Athinë.
Ky angazhim historik, i përsëritur në samitin e BE në Sofje në maj 2018, rikonfirmoi vendosmërinë e BE për të përhapur stabilitetin, sigurinë, demokracinë dhe prosperitetin në të gjithë kontinentin dhe të sigurojë një të ardhme të përbashkët evropiane.
Sot, 16 vjet pas samitit të Selanikut, ne jemi të lumtur të vëzhgojmë se zgjerimi ka provuar të jetë një nga politikat më të suksesshme të BE-së. Progresi i bërë nga vendet e Ballkanit Perëndimor është mbresëlënës. Ata kanë transformuar ekonomitë, gjyqësorin, administratën publike dhe aparatet e sigurisë”, konstatojnë ministrat e Jashtëm.
Ata i bëjnë thirrje BE që të mos harrojë se është pikërisht ky projekt dhe kjo perspektivë e qartë e këtyre vende që ka sjellë reforma rrënjësore në këto shtete.
Ministrat e Jashtëm shkruajnë se Maqedonia e Veriut firmosi marrëveshjen e rëndësishme historike me Greqinë për emrin, ndërsa Shqipëria ka ndërmarrë një sërë reformash të komplikuara vetëm për të fituar hapjen e negociatave.
“Sidoqoftë, nuk duhet të harrojmë se ky përparim nuk do të ishte i mundur pa perspektivën e qartë të anëtarësimit në BE. Qëllimi i anëtarësimit në BE shërben si një motivues i fuqishëm për qeveritë dhe qytetarët e vendeve të Ballkanit Perëndimor që të nënshtrohen reformave të nevojshme por shpesh të dhimbshme. Ne nuk mund të jemi të pavëmendshëm ndaj këtij realiteti dhe të kërkojmë justifikime për të mos ecur përpara me procesin e integrimit në BE.
Ndërsa BE vendos nëse do të fillojë bisedimet e pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, është e rëndësishme të theksohet se të dy vendet kanë përmbushur kriteret që BE përcaktoi për ta, duke vendosur reforma të ndërlikuara të brendshme. Për më tepër, Maqedonia e Veriut ka përfunduar Marrëveshjen historike të Prespës me Greqinë, duke zgjidhur mosmarrëveshjen e gjatë për emrin e vendit.
Në njohje të këtij përparimi mbresëlënës, Komisioni Evropian lëshoi një rekomandim të pakushtëzuar në maj 2019 për të filluar negociatat për anëtarësimin në BE me të dy vendet. E megjithatë, Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria janë ende në pritje të dritës së gjelbër nga qeveritë kombëtare të BE. Fillimi i bisedimeve të pranimit është një hap i rëndësishëm në rrugën e anëtarësimit në BE, por ai nuk duhet të ngatërrohet me vetë anëtarësimin. Integrimi në BE është një proces i ekuilibruar i bazuar në meritë që synon të ndihmojë vendet e Ballkanit Perëndimor të reformojnë dhe të përgatiten për anëtarësim në BE duke përmirësuar cilësinë e jetës së qytetarëve të tyre”, theksojnë ministrat.
Sipas tyre përfshirja e Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Europian është në interesin politik, ekonomik dhe të sigurisë së BE-së.
“Negociatat janë një proces afatgjatë që do t’i japë BE-së hapësirë të gjerë për shqyrtimin e reformave të vendeve kandidate, përfshirë ato në fushën thelbësore të sundimit të ligjit. Vitet e nevojshme për të përfunduar bisedimet e pranimit do t’i ofrojnë BE-së kohë të mjaftueshme për të diskutuar dhe prezantuar në tërësi ndryshimet e nevojshme për funksionimin e qetë të BE-së para dhe pas pranimit të anëtarëve të rinj.
Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria janë duke pritur me padurim fillimin e një faze të re të procesit të integrimit në BE. Koha është e mjaftueshme për të marrë një vendim të guximshëm për të ardhmen e jo vetëm këtyre dy vendeve, por edhe të gjithë Ballkanit Perëndimor dhe BE-së. Një vendim pozitiv do të dërgojë një sinjal të qartë se BE njeh rezultate konkrete në përmbushjen e kushteve të përcaktuara. Ai do t’i sigurojë rajonit një impuls të ri për reforma dhe transformime të mëtejshme.
Duke i mundësuar Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë të ndërmarrin hapin tjetër në procesin e integrimit, BE do të riafirmojë angazhimin e saj për stabilitetin, sigurinë, demokracinë dhe prosperitetin e rajonit. Dhe do të pranojë faktin se vetëm përmes integrimit të Ballkanit Perëndimor BE mund të jetë e plotë dhe interesat e saj afatgjata të mbrohen siç duhet”, shkruajnë katër ministrat e jashtëm të shteteve të BE-së.
Këshilli i Europës pritet të vendosë për çeljen ose jo të negociatave për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut në mbledhjen e datave 17-18 tetor./realstory.al