Tirana, kryeqyteti i gjallë i Shqipërisë mund të përkufizohet si një qytet i bukur dhe interesant.
Sot kryeqyteti shqiptar është në lulëzim të plotë, ku shumë të rinj kanë zgjedhur të jetojnë aty – përfshirë shumë nomadë dixhitalë – falë çmimeve të ulëta, shkruan Valentina Borghi në një artikull të publikuar në blogun italian “beBorghi”.
Çfarë duhet të shihni në Tiranë në 1 ose 2 ditë:
1.Sheshi Skënderbej
Vizita në Tiranë mund të nisë vetëm nga sheshi kryesor i saj, Sheshi Skënderbej, ku dominon statuja e heroit kombëtar shqiptar nga ka marrë emrin.
Disa nga ndërtesat më emblematike të qytetit kanë pamje nga sheshi, si dhe një numër i caktuar rrokaqiejsh.
Në njërën anë ndodhet xhamia e vjetër e Et’hem Beut me Kullën e Sahatit, në anën e kundërt disa ndërtesa të stilit fashist të ndërtuara gjatë pushtimit italian, si Banka e Shqipërisë.
Me periudhën komuniste që pasoi, u shtuan Hotel Tirana, Teatri i Operas dhe Baletit dhe godina e madhe e Muzeut Historik Kombëtar, me mozaikun e titulluar “Gli Albanesi”.
Asfaltimi i sheshit u ribë në vitin 2015 me gurë të ardhur nga të gjitha trojet shqipfolëse, përfshi Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut.
2. Xhamia e Et’hem Beut
Xhamia e lashtë e Et’hem Beut konsiderohet simboli i Tiranës, sepse është një nga ndërtesat e pakta osmane që i mbijetoi modernizimit të qytetit.
E ndërtuar në fund të shekullit XVIII dhe e përfunduar në 1821, kjo xhami e vogël është e famshme për afresket e saj të bukura – të cilat zbukurojnë jo vetëm ambientin e brendshëm por edhe atë të jashtëm – të cilat pasqyrojnë peizazhe idilike, ujëvara dhe ura, të pazakonta të artit islam të kohës.
Gjatë regjimit komunist, xhamia ishte e mbyllur, por në vitin 1991, me rikthimin e lirisë fetare, ajo u bë simboli i rilindjes shpirtërore të vendit – me një ceremoni rihapjeje ku morën pjesë rreth 10 000 njerëz.
Sot, xhamia është e pëlqyer edhe nga turistët.
3.Bunk’Art 2
Muzeu Bunk’Art 2, paraqet një depërtim magjepsës në historinë e Shqipërisë.
I vendosur në një bunker sekret – të ndërtuar gjatë regjimit komunist të Enver Hoxhës – ky muze ofron një perspektivë unike mbi paranojën dhe kontrollin e asaj periudhe.
Hoxha ishte i bindur se Shqipëria do të pushtohej dhe ndërtoi mbi 750 000 bunkerë në të gjithë vendin – të cilët nuk u përdorën kurrë.
Bunk’Art 2 u krijua për të mbrojtur drejtuesit e Ministrisë së Brendshme, dhe sot paraqet një sërë instalimesh multimediale dhe dokumente historike që rrëfejnë shtypjen dhe mbikëqyrjen shtetërore.
Këtu mund të eksploroni dhomat e dekontaminimit, zyrat e rindërtuara të ministrive dhe hapësirat e paraburgimit, duke zbuluar histori prekëse të rezistencës dhe mbijetesës.
4. Muzeu i Shtëpisë me Gjethe
Në jug të sheshit Skënderbej, përballë Katedrales Ortodokse të Tiranës, ndodhet Muzeu i Shtëpisë me Gjethe, i vendosur në një vilë të fshehur pas një muri me gjethe.
Ndërtesa ishte selia e policisë sekrete, e quajtur Sigurimi, në kohën e regjimit komunist.
I hapur në vitin 2017, muzeu shfaq pajisje spiunazhi, dokumente dhe dëshmi të deklasifikuara nga viktimat e regjimit, duke dhënë një këndvështrim shqetësues, por të domosdoshëm për jetën gjatë diktaturës.
Këtu mund të vizitoni dhoma dhe korridore të fshehura që zbulojnë metodat e kontrollit të përdorura ndaj disidentëve dhe qytetarëve të thjeshtë – deri në vitin 1991 privatësia nuk ekzistonte në Shqipëri dhe çdo bisedë mund të dëgjohej.
Shtëpia me Gjethe, me emrin e saj poetik që bie ndesh me realitetin e ashpër të fakteve të rrëfyera, është një vend i kujtimeve që fton reflektimin mbi vlerën e lirisë.
5. Shtëpia e Sali Shijakut
Për të mbërritur në Shtëpinë e Sali Shijakut – piktori i famshëm shqiptar që vdiq në vitin 2022 – duhet të kaloni nëpër një zonë të Tiranës që duket si qytet.
Rrugë të ngushta me shtëpi të ulëta, dyqane të vogla dhe jetë lokale.
Është një rezidencë historike magjepsëse që ka reputacionin si më e vjetra në Ballkan.
E ndërtuar në shekullin XVIII, kjo shtëpi osmane u restaurua me kujdes nga Sali Shijaku dhe sot strehohen veprat e tij krahas atyre të piktorëve të tjerë.
Në kopshtin e mrekullueshëm të shtëpisë mund të hani dhe pini në restorantin e drejtuar nga nusja e piktorit.
Ky vend është vërtet i këndshëm dhe frekuentohet nga vendasit edhe për të pirë një kafe apo për të biseduar.
6.Pazari i Ri
Pazari i Ri, ose Pazari i Tiranës, ndodhet në lindje të Sheshit Skënderbej.
Struktura u rinovua në vitin 2017 dhe ju mund të gjeni një gamë të gjerë produktesh të freskëta vendase, nga frutat deri te perimet, si dhe djathëra, mish të pjekur dhe specialitete artizanale.
Pazari i Ri është gjithashtu një qendër gastronomike dhe turistike, rrugët rreth tij janë të pedonalizuara dhe plot me restorante dhe kafene që shërbejnë ushqime tradicionale dhe moderne në një mjedis të gjallë.
Një nga restorantet më të njohura dhe turistike në Tiranë, “Odas Garden”, ndodhet pikërisht këtu.
7.Piramida dhe Memoriali Postbllok
Një nga monumentet më të diskutueshme dhe simbolike të Tiranës është Piramida, e konceptuar fillimisht si një mauzoleum për diktatorin Enver Hoxha.
E ndërtuar në vitin 1988 me një dizajn të guximshëm dhe modernist, struktura sot feston tranzicionin e Shqipërisë drejt demokracisë.
Pas rënies së regjimit komunist, Piramida u ripërcaktua si një qendër kulturore dhe vend ekspozimi – ku nuk mungojnë baret e këndshme.
Mund të ngjitesh në strukturën – e përbërë nga dhjetëra shkallë – për të pasur një pamje panoramike të Tiranës.
Në rrëzë të Piramidës, përballë ndodhet Memoriali Postbllok, një grup monumentesh përkujtimore që kujtojnë viktimat e regjimit totalitar.
8.Blloku dhe arti i rrugës
Blloku, lagjja më trendi në Tiranë, dikur nuk ishte e aksesueshme për qytetarët e thjeshtë.
Ishte zona e rezervuar për anëtarët e Partisë Komuniste në pushtet, ku ndodhej – dhe është ende – vila e Enver Hoxhës (e mbyllur për publikun).
Sot Blloku është bërë zemra rrahëse e qytetit, veçanërisht për të rinjtë, dhe shquhet për kafenetë, restorantet, klubet dhe butiqet e modës.
Rrugët e mbushura me pemë ndihmojnë në krijimin e një atmosfere kozmopolite, e kombinuar me ndërtesa shumëngjyrëshe dhe murale që tregojnë historinë e së kaluarës së saj të trazuar.
Blloku ditën është perfekt për shopping dhe shëtitje, ndërsa në mbrëmje transformohet dhe bëhet qendra e jetës së natës së qytetit.
Këtu do të gjeni baret më të bukura dhe më interesante.
9.Parku i madh dhe liqeni artificial i Tiranës
Parku i Madh dhe liqeni artificial i Tiranës, që ndodhen në jug të qendrës, përfaqësojnë mushkëritë e gjelbra të qytetit, një oaz qetësie dhe rekreacioni në zemrën urbane.
Parku ofron hapësira për shëtitje, vrap dhe piknik. Në qendër të parkut ndodhet një liqen artificial rreth të cilit mund të vraponi, ecni me biçikletë ose thjesht të ecni.
10.Bunk’Art 1 dhe teleferiku në Malin e Dajtit
Dy gjërat e fundit që ju rekomandoj t’i shihni në Tiranë ndodhen jashtë qendrës së qytetit, por mund t’i arrini lehtësisht me një autobus nga Sheshi Skënderbej.
Këtu do të gjeni veten në bazën e teleferikut që ngjitet në Malin e Dajtit (1611 m).
Ngjitja për të parë qytetin nga lart dhe ecja mes gjelbërimit përfaqëson udhëtimin klasik jashtë qytetit për banorët e Tiranës.
Gjithashtu, ju mund të vizitoni Bunk’Art 1, bunkerin më të madh anti-atomik të ndërtuar nga Enver Hoxha.
Nëse Bunk’Art 2 është ndërtuar me 2 kate, ky është 2700 m2 i madh, me 106 dhoma të shpërndara në 7 kate.
Edhe këtu muzeu paraqet abuzimet me pushtetin dhe përshkruan klimën dhe privimet që pësuan shqiptarët gjatë regjimit.