Ëndrrat për të hyrë në Bashkimin Evropian mund të zbehen për Shqipërinë, pasi vendet si Franca dhe Holanda janë të ftohtë në çështjen e zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor, pavarësisht rekomandimit të Komisionit Evropian që të fillojë procesi i pranimit.
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, shprehu zhgënjimin për situatën, duke i thënë Euronews javën e kaluar: “Ne duhet të përballemi me atë që gjithnjë e më shumë vendimmarrja e Këshillit nuk bazohet në atë që bëjmë, në ato vende si ne, por në situata e brendshme ose dinamika e brendshme politike në vendet e ndryshme anëtare”.
Si Shqipëria ashtu dhe Maqedonia e Veriut kanë pasur çështje të sundimit të ligjit që kanë ngadalësuar rrugën e tyre drejt anëtarësimit.
Në korrik, komisioneri i BE për zgjerim, Johannes Hahn, tha që Maqedonia e Veriut duhej të reformonte gjyqësorin e saj për të siguruar që mund të trajtonte çështjet e nivelit të lartë të krimit dhe korrupsionit përpara se BE të mund të caktonte një datë për të filluar bisedimet e pranimit. Bisedimet e pranimit për të dy vendet pritet të mbahen në tetor.
Po pse Franca dhe Holanda bllokojnë bisedimet e pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut?
Shkencëtari politik, Florian Bieber tha se në rastin e Francës, ekziston një skepticizëm i përgjithshëm midis elitave për zgjerimin. “Unë mendoj se ka një ndjenjë midis elitave që zgjerimi i mëparshëm ishte një gabim dhe se minon Francën në BE”, tha ai. “Në këtë kuptim, ekziston një skepticizëm i përgjithshëm drejt zgjerimit”. Sa për Holandën, ai beson se ka më shumë shqetësim për të lejuar më shumë vende me probleme të sundimit të ligjit, pasi disa shtete anëtare si Hungaria dhe Polonia, të pranuara më herët, nuk kanë një rekord të mirë me çështje të tilla.
Bieber shtoi se stereotipet që i pëlqejnë shqiptarët me krim të organizuar, nuk e ndihmojnë kauzën e tyre.
Në fund të fundit, “shumë prej tyre kanë të bëjnë me politikën e brendshme të këtyre vendeve dhe jo aq shumë me situatën në terren”, tha Bieber.
A e bën ky ngurrim një tallje politikën e zgjerimit të BE-së?
Bieber tha se ngricat ndaj lejimit të anëtarëve të rinj mund të “minojnë besueshmërinë e BE”. “Vëzhguesit në rajon e shohin politikën e Francës dhe Holandës si jo të drejtë dhe të motivuar nga politika e brendshme dhe stereotipat”, tha Bieber. “Kjo minon BE-në si një lojtar të drejtë që ka kritere të qarta, veçanërisht pasi komisioni ka dhënë dritën e gjelbër për negociata”.
Bieber theksoi se ky lloj qëndrimi ka të ngjarë të dërgojë një sinjal negativ për qeveritë e Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, të cilët mund të mendojnë se nuk ia vlen të bëhen kompromise të vështira me BE-në nëse nuk pranohen në bllok. “Ky qëndrim po dërgon gjithashtu një mesazh për Serbinë dhe Kosovën që kanë çështjen më të madhe të hapur në rajon”, tha Bieber, duke shtuar: “Pse secili vend duhet të bëjë një marrëveshje të vështirë, kur BE nuk është në gjendje të japë asgjë në këmbim?”
A mund të ndryshojnë këto mendime?
Franca është pyetja më e madhe, vuri në dukje Bieber. “Mund të jetë e gatshme të pranojë Maqedoninë e Veriut, por unë mendoj se kjo do të thotë që Shqipëria nuk do të ecë përpara, të paktën për momentin”.
“Mosmarrëveshjet dhe konfrontimet e brendshme të Shqipërisë midis partisë në pushtet dhe opozitës minojnë aftësinë e Shqipërisë për anëtarësimin e tyre”, tha Bieber. Për Bieber, mënyra më e mirë që këto vende mund ta bindin Francën që ata kanë ndryshuar, është të përpiqen ekstremisht në zgjidhjen e sundimit të ligjit dhe çështjeve të korrupsionit, me shpresë të bindin qeverinë franceze për ndryshimet ose të krijojnë një levë në BE, “në mënyrë që të tjerët vendet anëtare t’i bëjnë presion Francës”.
Sa kohë duhet të presë për ndeshjen e radhës?
“Shqiptarët janë ndoshta disa nga më evropianët në Ballkanin Perëndimor”, tha Bieber. “Nuk ka asnjë parti politike që ka refuzuar zgjerimin e BE-së, kështu që në atë kuptim nuk ka një plan B në Shqipëri. Por, sigurisht, sa më shumë që duhet të pritet, aq më gjatë ekziston ndjenja që kjo është e padrejtë dhe do të minojë BE-në në Ballkanin Perëndimor, në Serbi dhe vendet që janë më pak të përkushtuar në procesin e pranimit në BE”.
Bieber shtoi se kjo mungesë angazhimi mund të ngrejë pikëpyetje se BE nuk do të bëjë asgjë. “Ekziston një çështje e besueshmërisë së BE-së në përgjithësi”, tha ai.
Por shkencëtari politik ishte gjithashtu i shqetësuar se kush do të ishte komisioneri tjetër për zgjerim. “Që BE të jetë efektive, kërkon një komisioner të zgjerimit, i cili ka aftësinë të vërë politikën në rendin e ditës dhe të jetë një aktor i besueshëm për të”. Pasiguria për komisarin e ardhshëm të zgjerimit ka ngritur frikën se politika e zgjerimit do të minimizohet më tej në axhendën e BE-së.