Rrëzimi befasues i regjimit brutal të Assadit në Siri, një biznes familjar që nga vitet 1970, është një tërmet gjeopolitik që krijon fitues dhe humbës në mbarë botën. Në fillim, humbësit:
Irani është një humbës i madh. Siria ka qenë një aleat i ngushtë dhe një lidhje jetike e transportit tokësor me Libanin dhe Hezbollahun. Irani mbështeti Sirinë kur presidenti Bashar al-Assad luftoi për të mbetur në pushtet gjatë luftës së tmerrshme civile të vendit dhe e përdori Sirinë për të projektuar pushtetin përreth rajonit. Irani është dobësuar keq në muajt e fundit, dhe kjo shton ndjesinë se regjimi i Iranit është i dobësuar dhe sigurisht një fuqi më e vogël.
Edhe Rusia humbet një aleat të rëndësishëm dhe me sa duket do të humbasë edhe bazat e saj ushtarake në Siri. Në vitin 2015, Moska ndërhyri ushtarakisht për të mbështetur regjimin e Asadit në luftën civile, duke hedhur bomba mbi objektivat civile dhe duke shtuar mungesën e popullaritetit në mesin e qytetarëve. Rusia vlerëson veçanërisht bazën e saj detare në Tartus, e cila i lejon të mbështesë anijet luftarake në Detin Mesdhe.
Hezbollahu e mbështeti Assadin në luftën civile siriane dhe varej nga armët e dërguara nga Irani përmes Sirisë në Liban. Regjimi i Asadit për disa dekada ndërhyri dhunshëm në politikën libaneze. Thënë kjo, Hezbollahu mbetet një forcë e rëndësishme në Liban, edhe nëse dobësohet.
Sekti alavit në Siri, një degë e islamit shiit që përbën ndoshta 10 për qind ose më shumë, tani do të jetë në rrezik. Asadët ishin alavitë dhe alavitët ishin të urryer për privilegjet që gëzonin.
Të krishterët sirianë, të cilët në një farë mase ishin mbrojtur nga Asadët, gjithashtu mund të jenë në shënjestër, dhe gratë do të humbasin të drejtat. Forcat triumfuese nuk janë talebanët, por ata janë një hap në atë drejtim. Thënë kjo, lufta civile në Siri i lëndoi të gjithë, përfshirë gratë dhe të krishterët.
Dhe kush janë fituesit ndërsa Siria ndryshon duar?
Islamistët myslimanë sunitë janë shtypur egërsisht në Siri për dekada dhe më në fund ata janë në krye të vendit. Udhëheqja e re ka forca që ishin përfshirë në Shtetin Islamik dhe Al Kaedën, edhe pse ata e kanë mohuar atë ekstremizëm. Është shumë herët për të qenë të sigurt.
Izraeli fiton, të paktën për një farë kohe, nga dobësimi i armiqve si Irani dhe Hezbollahu, për të mos përmendur vetë regjimin e Asadit. Por të kesh një regjim islamik të vijës së ashpër në vendin fqinj, nëse ky është drejtimi që shkon Siria, mund të mos jetë gjë e mirë në afat të gjatë.
Turqia fiton ndikimin e fqinjit. Mund ta përdorë atë ndikim për të tentuar të frenojë kurdët në rajon.
Shtetet e Bashkuara mund të fitojnë gjithashtu në kuptimin që Rusia dhe Irani janë humbës të qartë, por shumë varet nga ajo që do të vijë më pas. Shpresohet që Austin Tice, një gazetar amerikan që besohet i burgosur në Siri nga viti 2012, mund të lirohet dhe të lejohet të kthehet në shtëpi. Lirimi i tij do të ishte një mënyrë për udhëheqjen e re të Sirisë për të treguar mirëbesim.
Kushdo që vlerëson të drejtat e njeriut duhet të ndiejë lehtësim me largimin e regjimit të Asadit. Por ne kemi parë gjithashtu se si islamistët e linjës së ashpër mund të sundojnë në Afganistan dhe gjetkë, dhe kam frikë nga sulmet hakmarrëse në Siri. Pra, brohoritje për përmbysjen e Asadit, por kujdes për atë që vjen më pas. Ndonjëherë ajo që pason një regjim të tmerrshëm është po aq e keqe, apo edhe më keq. / bota.al