Pas një nate të gjatë diskutimesh, krerët e shteteve të BE kanë vendosur të kthehen në çështjen e zgjerimit të BE sot (18 tetor). Të gjithë sytë i kanë te Franca, pasi qëndrimi i Emmanuel Macron deri më tani ka qenë pengesa kryesore për hapjen e bisedimeve të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë.
Drejtuesit e BE përfunduan ditën e parë të samitit pa miratuar përfundime mbi zgjerimin, një temë e diskutuar gjatë darkës. Kryeministri finlandez Antti Rinne tha pas largimit nga ndërtesa e Këshillit Evropian pas një diskutimi gjashtë orë e gjysmë se megjithëse nuk ishin miratuar përfundime, bisedimet për zgjerimin mund të rinisnin të nesërmen në mëngjes.
Zgjerimi i BE-së doli të ishte tema kryesore e samitit, pasi marrëveshja e Brexit, e negociuar përtej rrugës në ndërtesën e Komisionit, u ra dakord vetëm në kohë para fillimit të samitit. Komisioni Evropian dhe Parlamenti Evropian rekomandojnë hapjen e bisedimeve të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë. Në veçanti, Maqedonia Veriore përfiton nga mbështetja e të gjitha vendeve anëtare përveç Francës, për vendimin e saj historik për të zgjidhur mosmarrëveshjet e saj me Greqinë, përfshirë këtu edhe duke ndryshuar kushtetutën e saj. Në rastin e Shqipërisë, Holanda, Danimarka dhe gjithashtu siç thuhet Spanja, janë të mendimit se hapja e negociatave është e parakohshme, për shkak të përparimit të ngadaltë në reformat në vend.
Pozicioni francez nuk është befasi. Për arsye të dukshme të politikës së brendshme, udhëheqja franceze nuk dëshiron t’i japë pikë Marine Le Pen për të pretenduar se politika të tilla marrin punë nga francezët. Parisi gjithashtu nuk ka dëshirë të hapë derën për anëtarët e rinj, pasi sipas tyre, problemet me korrupsionin ose shtetin e ligjit nga anëtarë të rinj si Polonia, Hungaria dhe Rumania gërryen unitetin e BE. Franca dëshiron që Komisioni të reformojë thellësisht mënyrën e zhvillimit të negociatave të pranimit. Kritikët pyesin pse Macron nuk e ngriti këtë pyetje një vit më parë, por vetëm në atë që duket se është një pretekst për të mohuar hapjen e bisedimeve të pranimit me Shkupin dhe Tiranën.
Para mbledhjes së të premtes shpresat janë të vakëta, por kryeministrat thonë se asgjë nuk ka përfunduar ende. “Shpresoj të jetë e mundur arritja e një marrëveshjeje, pasi nuk kam besim se do të ketë një vendim”, u shpreh kryeministri finlandez Antti Rinne. Ai vuri në dukje se tre vende shprehen skeptike ndaj negociatave me të dy vendet, ndërkohë që bisedimet do të vazhdojnë.
Ndërsa kryeministri italian, Giuseppe Conte, para se të nisë takimin e së premtes, e ka cilësuar një gabim historik diskutimin e së enjtes dhe mos hapjen e negociatave. “Jam përpjekur shumë që të bind kolegë duke u sqaruar se kjo zonë me një shumicë popullsie myslimane që kanë një zhvillim kulturor europian është diçka shumë e madhe, një forcë shumë e madhe. Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut kanë një jetë që kërkojnë të hapen negociatat. Mbrëmë nuk arritëm një konkluzion. Është e rëndësishme që dy vende me shumicë popullsie myslimane kanë ëndërr të hyjnë në BE. Shpresoj që mos të bëhen pesimiste. Ne do t’i qëndrojmë pranë Shqipërisë”, deklaroi kryeministri italian.