Një port shqiptar që dikur ishte shtëpia e marinarëve të vendit do të pranojë emigrantë afrikanë, aziatikë dhe të Lindjes së Mesme të dërguar nga Italia si pjesë e një marrëveshjeje që ka marrë kritika nga grupet e të drejtave të njeriut. Marrëveshja, që pritet të ratifikohet nga parlamenti i Shqipërisë të enjten, do t’i lejojë Italisë të ndërtojë qendra të përpunimit të emigrantëve në territorin e vendit të Ballkanit Perëndimor, një nga më të varfrit dhe më pak të zhvilluarit në Europë.
Është shembulli i parë i një vendi jo të Bashkimit Evropian që pranon emigrantë në emër të një vendi të BE-së dhe është pjesë e një fushate në mbarë BE-në për të ndalur imigracionin e parregullt që ka nxitur një rritje të popullaritetit të së djathtës ekstreme. Emigrantët që mbërrijnë në Itali do të dërgohen me varka në portin e ish-flotës detare të Shëngjinit, tashmë një destinacion popullor turistik në bregdetin piktoresk të Shqipërisë veriore të Adriatikut.
“Unë e mirëpres këtë marrëveshje. Ndjej një detyrim shpirtëror sepse fëmijët e mi u rritën në Itali” – thotë Mhill Marku, një ish-oficer shqiptar, 4 fëmijët e të cilit jetojnë në Itali. “Italia ishte aty për ne në ditët më të vështira të historisë sonë në vitet ’90, ajo u bë porta dhe porta e Shqipërisë”, – tha për Reuters Marku që jeton në Shëngjin.
Ai aludonte për shumë bashkatdhetarë që emigruan në Itali për të ikur nga kolapsi ekonomik në Shqipëri pas rënies së sundimit komunist.
Nga Shëngjini, emigrantët do të dërgohen në brendësi të vendit në Gjadër, një qytet i vogël rreth 15 minuta larg me makinë, ku do të strehohen derisa të përpunohen letrat e tyre. Të dy objektet në Shëngjin dhe në Gjadër do të kenë personel italian. Numri i përgjithshëm i emigrantëve të pranishëm në një kohë në Shqipëri nuk mund të jetë më shumë se 3 mijë sipas marrëveshjes.
Komisioni Evropian në Bruksel ka deklaruar se skema italo-shqiptare nuk shkel ligjin e BE-së. Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë vendosi të hënën se marrëveshja ishte “në përputhje me kushtetutën” dhe tha se tani mund të vazhdojë të ratifikohet në parlament.
Megjithatë, ekspertët e të drejtave paralajmërojnë se mund të jetë e vështirë për gjykatat italiane që të përpunojnë menjëherë kërkesat për azil ose apelimet kundër urdhrave të ndalimit nga njerëz të pritur në një vend tjetër dhe se procedurat e gjata mund të shtojnë një barrë të pajustifikuar mbi migrantët.
Shefi i Komisionerit të Lartë të OKB-së për të drejtat e njeriut tha javën e kaluar se plani ngre shqetësime rreth ndalimit arbitrar dhe kushteve të jetesës për këta emigrantë. Marrëveshja po krahësohet me planin e qeverisë britanike për të dërguar azilkërkues në Ruandë në Afrikën Lindore, si një pengesë për udhëtimet e mëtejshme të emigrantëve me varka të vogla përtej Kanalit nga Franca, të organizuara nga trafikantët e qenieve njerëzore.
Skema e Ruandës u shpall e paligjshme në nëntor nga Gjykata e Lartë e Britanisë që është jashtë BE-së dhe qeveria ka prezantuar një tjetër legjislacion që shpreson se kur të miratohet, do të kapërcejë shqetësimet për të drejtat e njeriut.