Artikull i botuar në time.com
Kush ju vjen në mend kur fotografoni një refugjat? Ndoshta nuk e imagjinoni dot një evropian. Por nëse do të ishit fëmijë në kohën e Luftës së Dytë Botërore dhe do të pyesnit prindërit se çfarë është një refugjat, me siguri do të kishin përshkruar dikë nga Europa.
Më shumë se 40 milionë evropianë u zhvendosën nga lufta. Agjencia për Refugjatë U.N u krijua për ta. Ne e harrojmë këtë. Disa nga udhëheqësit që shprehin retorikën më të ashpër kundër refugjatëve sot, duke i kthyer ata mbrapsht në vende që kanë përjetuar përvoja tragjike të refugjatëve dhe janë ndihmuar nga bashkësia ndërkombëtare.
Në shenjën e parë të konfliktit të armatosur ose persekutimit, përgjigja natyrore e njeriut është që të përpiqen të largojnë fëmijët nga rruga e së keqes. Kërcënuar nga bomba, përdhunime masive ose skuadra vrasjesh; njerëzit mbledhin pak që mund të mbajnë dhe largohen për të kërkuar siguri. Refugjatët janë njerëz që kanë zgjedhur të lënë një konflikt. Ata e tërheqin veten dhe familjet e tyre përmes luftës dhe shpesh ndihmojnë në rindërtimin e vendeve të tyre. Këto janë cilësitë që duhen admiruar.
Pse atëherë fjala refugjat ka fituar konotacione të tilla negative në kohët tona? Pse po votohen ata politikanë që premtojnë se do të mbyllin kufijtë dhe për të kthyer refugjatët?
Sot, dallimi midis refugjatëve dhe emigrantëve është i paqartë dhe i politizuar. Refugjatët janë detyruar të largohen nga vendi i tyre për shkak të persekutimit, luftës apo dhunës. Migrantët kanë zgjedhur të lëvizin, kryesisht për të përmirësuar jetën e tyre. Disa liderë përdorin qëllimisht termin refugjat dhe emigrant në mënyrë të ndërsjellë, duke përdorur retorikën armiqësore që fshikullon frikën ndaj të gjithë të huajve.
Të gjithë meritojnë dinjitet dhe trajtim të drejtë, por ne duhet të jemi të qartë për dallimin. Sipas ligjit ndërkombëtar nuk është një opsion për të ndihmuar refugjatët, është një detyrim. Është krejtësisht e mundur të sigurohet një kontroll i fuqishëm kufitar dhe politika të ndershme dhe imigracioni humane, duke përmbushur përgjegjësinë tonë për të ndihmuar refugjatët. Më shumë se gjysma e të gjithë refugjatëve në mbarë botën janë fëmijë dhe 4 prej 5 prej tyre jetojnë në një vend që përballet me konfliktin ose krizën ndaj dhe kanë ikur. Më pak se 1% e refugjatëve janë zhvendosur përgjithmonë, duke përfshirë edhe vendet perëndimore.
Bujaria amerikane do të thotë se vendi ynë është dhuruesi më i madh në botë i ndihmës. Por e konsideroni Libanin, ku çdo 1 në gjashtë persona është refugjat. Ose Uganda, ku një e treta e popullsisë jeton në varfëri të skajshme, duke ndarë burimet e pakta me më shumë se një milion refugjatë. Në të gjithë botën, shumë vende që kanë më pak, bëjnë më shumë.
Kur fillova të punoja me Agjencinë e Refugjatëve të U.N, ose Komisioneri i Lartë për Refugjatët (UNHCR), 18 vjet më parë, kishte rreth 40 milionë njerëz të zhvendosur me forcë dhe shpresoja se numri mund të binte. Sipas raportit më të fundit të trendeve globale të UNHCR-së, numri i njerëzve të zhvendosur me forcë sot është mbi 70 milionë dhe po rritet me shpejtësi. Nga Myanmar në Sudanin e Jugut, ne nuk po ndihmojmë në zgjidhjen e konflikteve në një mënyrë që u mundëson njerëzve të kthehen në shtëpi. Dhe ne presim që U.N (Kombet e bashkuara) të merret disi me kaosin njerëzor që rezulton.
Në sesionin e parë të Asamblesë së Përgjithshme të U.N., në vitin 1946, Presidenti Truman i nxiti shtetet anëtare të mbanin përgjegjësinë kryesore për krijimin e paqes dhe sigurisë. Ai tha se U.N “nuk mund të … të përmbushë në mënyrë adekuate përgjegjësitë e veta deri sa të bëhen vendbanime paqësore dhe nëse këto vendbanime nuk formojnë një themel të fortë për të ndërtuar një paqe të përhershme”.
Por e vërteta është e trishtueshme, shtetet anëtare aplikojnë mjetet dhe standardet e U.N në mënyrë selektive. Shtetet shpesh i vënë interesat e biznesit dhe tregtisë përpara jetës së njerëzve të pafajshëm të prekur nga konflikti. Ne bëhemi të lodhur ose të zhgënjyer dhe largojmë përpjekjet tona diplomatike nga vendet përpara se të stabilizohen. Ne kërkojmë marrëveshje paqësore, si në Afganistan, që nuk kanë të drejtat thelbvësore të njeriut. Ne mezi pranojmë ndikimin e ndryshimit të klimës si një faktor kryesor në konflikte dhe zhvendosje.
Ne përdorim ndihmën si zëvendësim për diplomacinë. Por ju nuk mund të zgjidhni një luftë me ndihmë humanitare. Veçanërisht kur disa ankesa humanitare kudo në botë janë madje 50% të financuara. U.N ka marrë vetëm 21% të fondeve të vitit 2019 të nevojshme për përpjekjet e ndihmës në Siri. Në Libi shifra është 15%.
Shkalla e zhvendosjes vitin e kaluar ishte e barabartë me 37,000 njerëz duke u detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre çdo ditë. Imagjinoni të përpiqeni të organizoni një përgjigje për atë nivel të dëshpërimit pa fondet e nevojshme për të ndihmuar madje edhe gjysmën e atyre njerëzve.
Ndërsa shënojmë Ditën Botërore të Refugjatëve më 20 qershor, është një iluzion të mendojmë se çdo vend mund të tërhiqet prapa kufijve të saj dhe thjesht të shpresojë se problemi do të zhduket. Kemi nevojë për udhëheqje dhe diplomaci efektive. Ne duhet të përqendrohemi në paqen afatgjatë të bazuar në drejtësi, të drejta dhe llogaridhënie për t’u mundësuar refugjatëve të kthehen në shtëpi.
Kjo nuk është një qasje e butë. Është një rrjedhë më e vështirë veprimi, por është e vetmja që do të bëjë ndryshime. Distanca midis nesh dhe refugjatëve të së kaluarës është më e shkurtër sesa mendojmë.
