Author: albi

Socialogu Edmond Dragoti ka deklaruar në emisionin “Real Story” se liria pa kufij në shumë aspekte ka efektet e saj negative.

Ai ka theksuar se ka të rinj që nuk kanë interes për asgjë, as për punë dhe as për të njohur njëri-tjetrin.

Sakaq, Dragoti theksoi se shoqëria ka nevojë të zhvillohet dhe të ekzistojë, edhe jo të kufizohet liria.

“Më tepër se sa liria, do të preferoja mundësia për të bërë shumë gjëra në shumë aspekte është vetshkatërruese në shumë aspekte, është ajo që prish ekuilibrat, ajo që bën individin të pakuptimtë. Që të jesh i lirë pafund, do të thotë të mos njohësh kufijtë e vetes tënde, mos të dish sa e ke fuqinë të vraposh, etj. Edhe në kuptimin social të fjalës, deri ku arrin liria jote, duke shkelur lirinë e tjetrit. Pra, liria pa kufij në shumë aspekte ka efektet e saj negative, por në aspektin e nevojës është ajo që përcakton kufijtë e lirisë në përgjithësi.

Në qoftë se ne do të kemi nevojë të jemi të lirë deri këtu dhe jo më tej, nuk besoj që do të ketë njeri më të interesuar të jetë më tepër i lirë. Prandaj, në këtë kuptim, ato që përcaktojnë dhe lirinë dhe varësinë, edhe problemet e shëndetit mendor dhe çdo gjë tjetër, janë nevojat e zhvillimit të individit. Nëqoftëse shoqëria funksionon në bazën e nevojave të tjera të mëdha, si magjistrale, ndërkohë individi funksionon në nevoja të ngushta dhe që shpesh rrugëtimi i tyre nuk është në të njëjtën drejtim. Kjo bën që liria e individit në shumë aspekte do të kufizohet, pavarësisht se shoqëria ka nevojë të zhvillohet, të ekzistojë, vetë ekzistenca e shoqërisë është ajo që e përcakton. Mendoj që liria pa kufij është një tendencë e çdo individi, por është shoqëria ajo që e kufizon.

Ke të rinj që nuk kanë interes për asgjë, as për punë, shoqëri, as për femra dhe as për meshkuj. Shfaqja e problemeve të reja është një nga elementët që do të kufizojë lirinë e individit”, u shpreh sociologu./abcnews.al

Profesori Edmond Dragoti thotë se brezi i ri ndodhet përpara një sfide të vështirë duke marrë parasysh zhvillimin e internetit dhe rreziqet që sjell. Në një intervistë për emisionin “Real Story” , ai thotë se është e vështirë që interneti dhe përmbajtjet që ofrohen të mund të kontrollohen nëpërmjet një legjislacioni të ri.

“Natyrisht paralajmërimi nuk është një zgjidhje përfundimtare, thjesht një përpjekje sepse shikoni rastin e duhanit. Nuk është ulur përqindja e njerëzve që përdornin duhanin thjesht duke lexuar ato fjalë. Por rrjetet sociale sa kohë janë një nevojë për breza të caktuar ato nuk ndalohen dot. Duhen orientuar të përdoren në kohën dhe rastin e duhur dhe në nivelet e nevojshme. Ajo që dëmton më shumë është përmbajtja e tyre eksplicite, e cila tërheq vëmendjen por në drejtime rreziku, dëmi të mundshëm, sidomos për fëmijët.

Por edhe në aspektin tjetër, rrjetet sociale konsumojnë të gjithë kohën e individit. Koha është një nga gjërat më të rëndësishme në jetën tonë dhe kur ke kontakte të shumta që ndihmojnë në suksesin tënd shoqëror, mungesa e kohës është problemi më i madh.

Dhe si me thënë ato të konsumojnë shumë kohë por nga ana tjetër, një nga dëmet më të mëdha në aspektin e shëndetit mendor, është varësia ndaj tyre. Kjo e bën individin që të injorojë dhe të zhvlerësojë të gjithë mundësitë e tjera për komunikim dhe informacion. Megjithatë, kap elementët informativë më të lehtë, të sipërfaqshëm dhe që spikasin më shumë rrezikun.

Brezi i ri është përpara një sfide të re, një tendence të rëndësishme të zhvillimit. Nuk është një tendencë mode thjesht për të kaluar kohën, por nevojë zhvillimi edhe prania e rrjeteve sociale. Problemi është a i kontrollojmë apo menaxhojmë. Në rast se na dalin nga dora, mundësia për të pasur probleme të shëndetit mendor është e madhe. Legjislacioni është i vështirë në aspektin se rrjetet sociale janë nevojë zhvillimi, janë komunikim. Komunikimi është ai që i jep atij mundësinë që të njohë veten, të njohë të tjerët, të krahasojë veten me të tjerët, të kërkojë të realizohet ndryshe, pra e ngre gradualisht në piramidat më të larta të zhvillimit njerëzor. Dhe duke qenë një nevojë komunikimi, individi ka braktisur komunikimin ballë për ballë sepse kërkon kohë, përpjekje, është i pasigurt në shumë aspekte pavarësisht se është më interesant.”, u shpreh profesori./abcnews.al

Altin Hazizaj, nga qendra e Qendra për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve në Shqipëri thotë se duhet të verifikohet mosha përpara se të hysh në rrjetet sociale, të cilat kërkojnë përdorimin e internetit.

Në emisionin “Real Story” në ABC News, Hazizaj u shpreh se ka disa zgjidhje për këtë çështje dhe nga diskutimet në nivele të Bashkimit Evropian, mund të ketë direktivë të re.

Ndërsa eksperti Tomi Kallanxhi deklaroi se personat nën 18 vjeç nuk mund të verifikojnë një llogari në internet. Sipas tij, një person shikon deri në 200 video në një orë, në platformën sociale Tik Tok.

Pjesë nga diskutimi

Tomi Kallanxhi: Është e pamundur. Duke qenë se ka shumë prodhues telefonash, shumica e tyre janë aziatike, shumica e tyre janë android. Ndoshta, kjo gjë, mund të vendosej një tabelë. Është shumë e vështirë.

Altin Hazizaj: Ka disa zgjidhje. Zgjidhja që po ndiqet në nivel evropian, duke filluar nga britanikët vitin e kaluar, dhe tashmë diskutohet në nivele të Bashkimit Evropian, unë them që të paktën vitin tjetër do të ketë një direktivë të re. Ajo që po diskutohet, është çështja e verifikimit të moshës. Para se ti të hysh në internet, do duhet të verifikosh moshën.

Tomi Kallanxhi: Si do ta bëjmë verifikimin? Ka një problem te çështja e verifikimit, që iu kërkua Facebook-ut. Një nga problement e security që iu kërkua Facebook-ut, ishte, nëse Facebook-u hakerohet, gjithë ajo social number i fëmijëve nga 13-16 vjeç mund të bëhej publike. Këta njerëz që mund të bëjnë verify janë persona mbi 18 vjeç, nuk janë nën 18 vjeç. Dhe ti nëse je nën 18 vjeç nuk mund të bësh verify një account. Unë do të them një statistikë të vogël. A e di sesa video shikon një njeri në një orë në Tik Tok? 200 video. Në 6 orë 1200 video, në një vit, i thonë 430 mijë video. Diskutimet që bëjnë me njëri-tjetrin janë të lindura nga social media. Opinioni jonë varet nga social media dhe ne pastaj befasohemi, themi, ai e gjeti atë që unë mendoja. Kompania që qëndron mbas Tik Tok është By Dance, zotëron një nga softwerët më të fuqishëm të inteligjencës artificiale, që të parashikojë çfarë do të klikosh ti në bazë të sjelljes tënde të mëparshme. Deri në fund të 2021, algoritmi i Tik Tok e përcaktonte nga personazhi që po shfaqej në video, nëse video jote do të bëhej virale apo jo. Algoritmi i Tik Tok ka një problem që nuk e njeh gjuhën shqipe. Tik Tok ka 1 miliard view në ditë, të shikimit të videos dhe Shqipëria mban vendin e parë në Ballkan, me 56 milion view në ditë, të videove në Tik Tok./abcnews.al

Mashtrimet në internet janë bërë virale kohët e fundit, pasi pre e tyre kanë rënë të miturit. Lidhur me këtë është folur në emisionin ‘Real Story’, ku drejtori i qëndrës për të drejtat e fëmijëve, Altin Hazizaj ka zbuluar se dy djemë kanë shkuar në qendër për të denoncuar, pasi një grup nga Nigeria i ka presionuar për të publikuar fotot e tyre intime.

Prandaj, ai i ka bërë thirrje prindërve që të bëjnë kujdes me fëmijët. Ndërsa, eksperti i IT, Tomi Kallanxhi ka këshilluar që nuk duhet të paguajnë dhe t’i bëjnë bllok menjëherë.

“Na kanë qëlluar rastet e dy djemve, një 13 dhe një 15 vjeç në mos gaboj, kishin ndarë përmbajtjet e tyre erotike dhe që më pas ishin grupe nga Nigeria që i thoshin ‘unë dua 2 mijë euro për këtë gjë’. Djali kishte hyrë në pazar dhe i kishin ulur çmimin në 200 euro. Kishte marrë kartën e të atit dhe i kishte bërë pagesën, me shpresën që do mbyllej aty. Në fund fare i erdhi fatura të atit.

Ndërkohë, na merr ne në telefon dhe thotë si t’ia them babait që çfarë ka ndodhur. Prindi duhet të bëjë diskutime me fëmijët që në internet në qoftë se ndan gjëra personale, mund të biesh pre dhe në qoftë se mund të ndodhi kjo gjë, hajde te unë”, u shpreh Hazizaj.

“Kur bien pre më të rriturit që mua më vijnë herë pas here, imagjino fëmijët. Nuk duhet të paguajnë asnjëherë, minimumi duhet t’i bësh bllok të gjithëve dhe mos të kthesh asnjëherë përgjigje. Nigeria ka të ardhura nga mashtrimet në internet 100 miliardë dollarë në vit, domethënë sa 5-fishi i GDP tonë”, tha Kallanxhi./abcnews.al

Interneti ka transformuar jetën moderne, duke ofruar komunikim të shpejtë dhe qasje të pakufizuar në informacione. Mirëpo, interneti ka krijuar mundësi të reja për keqpërdoruesit, sidomos ndaj fëmijëve, të cilët përballen me rreziqe si Cyber bullying, pornografia apo materiale të tjera të dëmshme.

Për rreziqet me të cilat përballen fëmijët në internet po diskutohet mbrëmjen e së hënës në emisionin “Real Story” të gazetarit Sokol Balla, me të ftuar Altin Hazizaj, drejtues i qendrës për të drejtat e fëmijëve, ekspertin e IT Tomi Kallanxhi dhe gazetaren e ABC News për çështjet sociale Ajgena Korbi.

Eksperti i IT-së, Tomi Kallanxhi thotë se është e rëndësishme që të trajnohen prindërit në mënyrë që ata të kuptojnë se si mund të kontrollojnë fëmijët dhe çfarë bëjnë ata në internet.

Gazetarja Ajgena Korbi foli për fëmijë që kanë shfaqur probleme si ankth, depresion për shkak të internetit.

Pjesë nga diskutimi:

Altin Hazizaj: Ka një problem, e para nuk është interneti por çfarë hidhet në internet. Interneti është “tubi i ujit” ku pimë ujë të gjithë. Nëse dikush përzien këto ujëra dhe hedh diçka në këtë pellgun e ujit që konsumojmë të gjithë padiskutim, shikojmë se fillon dhe bëhet dëm. E dyta, kur është ndërtuar gjithë çështja e internetit, nuk është ndërtuar për fëmijët por për të rriturit. Qëllimi kryesor është që njerëzit komunikojnë me shpejtësinë e dritës. Deri këtu jemi në rregull. Ajo çfarë ndodh është që ekosistemi që kemi krijuar, që përdor internetin për të na shfaqur imazhe dhe informacion, këtu fillon dhe bëhet dëmi. Problemi në vetvete nuk është interneti. Ne kemi faqen tonë, këto përbëjnë ekosistemin. Me daljen e rrjeteve sociale, ka filluar problemi që të shtohet dhe agravohet sepse rrjetet sociale u ndërtuan për të rritur, automatikisht gjejnë veten edhe fëmijët. Pikëpyetja është nëse duhen lejuar fëmijët që të kenë akses në rrjetet sociale që është vetëm një ndër platformat që sot gjen në këtë ekosistemin e madh të komunikimit.

Tomi Kallanxhi: Ndoshta duhet të trajnojmë edhe pak prindërit. Të gjithë aplikacionet e social medias kanë një mjet që quhet supervision, që shumë pak prindër e dinë se si përdoret. Të gjithë smartphonet, iphonet kanë një digital wellbeing, shohin sa orë rri fëmija rri në aplikacion dhe kam dyshimet e mia që prindërit i kontrollojnë këtë gjë. Në momentin që prindi e lidh account-in e vet me atë të fëmijës, ai e kontrollon në kohë reale kë ka bërë follow e tjerë me radhë. Dhe në momentin që fëmija bën 18 vjeç, account-i shkëputet automatikisht por që duhet të fillojnë nga prindërit këtë gjë dhe të mos e shohim këtë gjë si një drogë. Këta gjenerata alfa që janë fëmijë, nuk janë njerëz të social media. Rrinë nëpër virtual stores, virtual games. Kanë një avatar. Ka ndryshuar mënyra, gjenerata që po rritet nuk rri fare në social media.

Ajgena Korbi: Për vetë faktin se kë kontaktojnë në rrjete sociale, është edhe ajo sa qëndrojnë në rrjete sociale. Duke qëndruar gjatë, mjekë, psikiatër dhe psikologë kanë ngritur shqetësimin se shëndeti mendor po vihet në ngërç. Po krijohen shqetësime të tilla si ankth, depresion, fëmijë të irrituar, që mbyllen në vetvete dhe nuk shoqërohen në jetën reale. Ky është shqetësimi kryesor në SHBA, ku ka studime por edhe nga kontakti që kam pasur me mjekë në Shqipëri. Te mjekët, psikiatër dhe psikologë, janë paraqitur prindër të shqetësuar për sjelljen e fëmijëve të tyre. Thonë që duke pasur një realitet ndryshe, ai që shikon në rrjetë sociale, nga ai që mund të jetojë, fëmija përjeton ankth, shqetësim. Mund të bëhet nervoz, të ndryshojë sjelljen./abcnews.al