Gjithçka sipas planit, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg do të kryesojë samitin e tij të fundit të liderëve të aleancës javën e ardhshme në Washington.
Shefi i NATO-s, megjithatë, nuk tregon ndonjë shenjë të zvogëluar të angazhimit. Në një intervistë për agjencinë gjermane të lajmeve DPA, ish-kryeministri norvegjez tregoi pritshmëritë e tij për Ukrainën dhe një kthesë të dytë të mundshme për Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë.
dpa: Zoti sekretar i përgjithshëm, që nga 26 qershori është zyrtare. Pas 10 vitesh në krye të NATO-s, mandati juaj do të përfundojë patjetër më 1 tetor. Jeni i lehtësuar që shtetet e NATO-s kanë gjetur më në fund një pasardhës për ju? Apo po shpresonit fshehurazi se në fund të fundit do t’ju kërkohet të vazhdoni?
Stoltenberg: Jo, e mirëpres shumë që aleatët e NATO-s kanë rënë dakord për pasardhësin tim dhe Mark Rutte do të jetë një sekretar i përgjithshëm i shkëlqyer i NATO-s.
E njoh prej shumë vitesh. Ai gjithashtu ka treguar gjatë gjithë këtyre viteve aftësitë e tij për të qenë një ndërtues konsensusi, të cilat do t’i marrë me vete kur të vijë në NATO.
Ka qenë një privilegj të shërbesh në NATO për një dekadë. Mendova kur mbërrita se [do të ishin] katër, maksimumi pesë vjet.
Unë kam qenë kryeministër për 10 vjet dhe nuk e imagjinoja se do të isha sekretar i përgjithshëm për aq kohë sa kam qenë kryeministër. Por tani është e drejtë të largohemi, prandaj kjo është mirë për NATO-n dhe është mirë për mua.
dpa: Kur kujtoni prapa, cili ka qenë momenti më i mirë i kohës suaj në detyrë deri më tani?
Stoltenberg: Është gjithmonë jashtëzakonisht e vështirë të renditësh ngjarje dhe arritje të ndryshme. Por sigurisht, të kesh Finlandën dhe Suedinë si aleatë të NATO-s ishte diçka që unë e vlerësoj shumë.
Ajo i tregoi aq qartë Presidentit Putin sa nuk ia doli të mbyllte derën e NATO-s. Ai donte që NATO të garantonte se ne nuk do të lejonim më aleatë. Ai mori të kundërtën. Ai mori dy aleatë të rinj shumë të aftë në aleancë.
dpa: Cili ka qenë momenti më i hidhur? Fillimi i luftës së agresionit rus kundër Ukrainës? Apo tërheqja nga Afganistani e detyruar nga SHBA, e cila përfundoi me kthimin e talebanëve në pushtet?
Stoltenberg: Por sigurisht, pushtimi i plotë i Ukrainës i imponon NATO-s sfidën më të madhe të sigurisë që nga fundi i Luftës së Ftohtë dhe është lufta më e madhe në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Kjo mbetet ndoshta sfida më dramatike dhe më e madhe me të cilën jemi përballur gjatë gjithë mandatit tim.
dpa: Ngjarja e fundit e rëndësishme e mandatit tuaj do të jetë ndoshta samiti i javës së ardhshme në Washington, ku do të festohet edhe një herë 75 vjetori i aleancës. A prisni që Rusia të përpiqet të prishë festimet?
Stoltenberg: [Ka pasur] spekulime për këtë pothuajse para çdo samiti në mandatin tim. Më kujtohet samiti i Varshavës në vitin 2016, ku morëm vendimin për të vendosur trupa [luftarake] në pjesën lindore të aleancës për herë të parë në histori.
Ishte një spekulim se Rusia do të përpiqej të frikësonte ose të bënte diçka përpara atij samiti.
E kemi dëgjuar edhe para Madridit, e kemi dëgjuar sidomos para Vilniusit. Nuk e di se deri në çfarë mase Rusia kishte në të vërtetë ndonjë plan të madh për të tentuar të ndërpresë samitin tonë, por gjithsesi, ata nuk ia kanë dalë.
Duke thënë këtë, ekziston një fushatë e vazhdueshme e Rusisë në Evropë sabotazhi, zjarrvënie, sulme kibernetike, dezinformata. Natyrisht, ne gjithmonë duhet të jemi të përgatitur që kjo mund të rritet në një mënyrë ose në një tjetër, qoftë e lidhur me samitin apo jo.
dpa: Një paketë e madhe mbështetëse për Ukrainën do të diskutohet në samit. Për çfarë bëhet fjalë?
Stoltenberg: Pres që aleatët të bien dakord për një zotim afatgjatë për të treguar se Presidenti Putin nuk mund të na presë.
Unë pres që aleatët të bien dakord për një komandë të NATO-s që Ukraina të ketë një kornizë më të fortë të NATO-s për mbështetjen për ta bërë atë më të fortë me selinë në Wiesbaden.
dpa: Megjithatë, në kundërshtim me kërkesat tuaja, aleatët do të bëjnë vetëm një angazhim konkret për ndihmën ushtarake në një total prej të paktën 40 miliardë eurosh (43 miliardë dollarë) për një periudhë prej një viti. Çfarë presin ata nga fakti se fuqia ekonomike e ardhshme do të jetë faktori vendimtar për të përcaktuar se kush sa kontribuon?
Stoltenberg: Meqenëse duhet të jemi të përgatitur që kjo mund të zgjasë për një kohë të gjatë, mendoj se më shumë transparencë, më shumë parashikueshmëri dhe ndarje e drejtë e barrës në ofrimin e kësaj mbështetjeje do ta bëjnë atë më të qëndrueshme.
Pastaj, sigurisht, është absolutisht e mundur të jepet më shumë se kërkesa minimale, por të paktën ne duhet të sigurojmë që të gjithë të vendosin në pjesën e tyre bazuar në PBB.
Arsyeja pse unë besoj se kjo është e rëndësishme është se sa më e fortë të jetë mbështetja jonë, aq më shpejt mund të përfundojë kjo luftë. Ky është paradoksi. Sa më shumë të angazhohemi për një kohë të gjatë, aq më shpejt mund të përfundojë lufta.
Sepse tani Putin beson se mund të na presë. Ne duhet ta bindim atë se ai nuk mund të na presë dhe atëherë kjo mund të krijojë kushtet për përfundimin e luftës.
dpa: Kur ju morët detyrën 10 vjet më parë, NATO kishte vetëm 28 anëtarë – sot ka katër të tjerë me Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, Finlandën dhe Suedinë. Pse nuk na jepni një këshillë personale: sa anëtarë do të ketë NATO në 2034?
Stoltenberg: Unë shpresoj shumë që Ukraina do të jetë një aleat dhe kam punuar për këtë gjatë qëndrimit tim këtu në NATO. Ka anëtarë të tjerë kandidatë, por se kur do të finalizohen ato procese, nuk do të spekuloj.
dpa: Pasardhësi juaj Mark Rutte mund të ketë të bëjë me Donald Trump në vitin e ardhshëm, i cili – për ta thënë butë – nuk është saktësisht një aleat i lehtë. Ju keni arritur të merreni vesh deri diku me të. A keni një këshillë të mirë për Mark Rutte?
Stoltenberg: Së pari, jam absolutisht i sigurt se Mark Rutte do të jetë në gjendje të punojë me këdo që zgjidhet si president i Shteteve të Bashkuara në nëntor.
Unë gjithashtu e di se Mark Rutte ka punuar dhe takuar presidentin Trump kur ai ishte kryeministër.
Atëherë nuk do t’i jap këshilla Mark Rutte, por pres që SHBA-të të mbetet një aleat i fortë pavarësisht rezultatit të zgjedhjeve në SHBA.