Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë, e angazhuar më shumë se cilido në Reformën në Drejtësi ka bërë publike të martën një video sqaruese rreth mënyrës sesi do të përzgjidhen anëtarët e Gjykatës Kushtetuese në Shqipëri dhe sesi do të funksionojë kjo gjykatë.
Përmes kësaj video të sqaruar në mënyrën më të thjeshtë të mundshme që e bën të kuptueshme për cilindo, SHBA i japin përgjigje të gjitha sulmeve që i drejtohen Reformës në Drejtësi dhe mënyrës së përzgjedhjes së kandidatëve për anëtarë të Gjykatës Kushtetuese.
SHBA sqaron se përmes kësaj mënyre përzgjedhjeve, askush nuk ka më shumë pushtet në emërimin e gjykatësve dhe se kjo gjë garanton që gjykata të jetë e pavarur dhe apolitike.
Dhe vetëm në këtë mënyrë gjykata e kushtetuese mund të marrë vendime që rrëzojnë si presidentin, ashtu dhe kryeministrin.
Çfarë është Gjykata Kushtetuese?, është pyetja që ngre që në nisje të videos ambasada e SHBA.
“Gjykata Kushtetuese është gjykata më e lartë në Shqipëri e cila vendos çfarë do të thotë Kushtetuta. Ajo mund të vendosë edhe kundër presidentit, kryeministrit dhe agjencive qeveritare.
Gjykata Kushtetuese gjithashtu garanton që autoritetet i respektojnë të drejtat tuaja Kushtetuese”, sqaron SHBA.
Cili ishte problemi me gjykatën kushtetuese në sistemin e vjetër?
“Në të kaluarën parlamenti dhe presidenti duhej të binin dakord që ky gjyqtar të bëhet anëtar i gjykatës kushtetuese. Por shpesh presidenti dhe parlamenti nuk binin dakord për një gjyqtar, çka shkaktonte vende bosh për një kohë të gjatë. Gjykata Kushtetuese ka 9 vende, megjithatë pasi ata iu nënshtruan vettingut, vetëm njëri prej tyre kaloi. Kjo do të thotë se janë 8 vende për t’u plotësuar”, sqaron më tej SHBA.
Si do të bëhet kjo?! Pra si do të plotësohen vendet bosh në Gjykatën Kushtetuese?
Në videon e publikuar nga SHBA sqarohet se gjyqtarët duhet të plotësojnë disa standarde për t’u zgjedhur anëtar të Kushtetueses dhe për këtë shërben KED, i cili bën vlerësimin e kandidatëve.
“Pas reformës në drejtësi, kushtetuta përcakton standarde për të qenë gjyqtar i gjykatës kushtetuese.
Këto standarde vihen në zbatim nga Këshilli i Emërimeve në Drejtësi, (KED) i cili është një grup gjyqtarësh dhe prokurorësh me përvojë, të cvilët kontrollojnë kualifikimet e kandidatëve.
Ky këshill rendit tri kandidatët kryesorë për çdo vend në gjykatë, bazuar në kualifikimet e tyre.
Me sistemin e ri presidentit dhe parlamentit nuk i duhet të bëjnë ujdi për të emëruar një gjyqtar të gjykatës kushtetuese.Tani kjo detyrë kalon me rotacion midis presidentit, parlamentit dhe Gjykatës së Lartë. Por këta mund të zgjedhin vetëm dikë nga ajo listë me 3 gjyqtarëv të kualifikuatr për atë post.
Nëse presidenti, parlamenti apo gjykata e lartë nuk arrijnë të zgjedhin dikë, atëherë zgjidhet automatikisht kandidati i renditur më lart nga Këshilli i emërimeve në Drejtësi.
Ky sistem i ri siguron që gjyqtarët e zgjedhur të jenë të kualifikuar, ndihmon për të parandaluar boshllëqet për një kohë të gjatë, si dhe nuk lejon një person të ketë më tepër pushtet në procesin e përzgjedhjes.
Së shpejti KED do të jetë në gjendje t’i dërgojë listën presidentit. Presidenti do të ketë mundësi të përzgjedhë cilindo gjyqtar nga lista me 3 emra gjyqtarësh të kualifikuar.
Sapo ta bëjë këtë, vendet e tjera do të plotësohen nga parlamenti dhe gjykata e lartë.
Kështu cikli do të përsëritet derisa të jenë të plotësuar të gjitha vendet.
Kjo është mënyra në të cilën Shqipëria do të ketë së shpejti një Gjykatë Kushtetuese të përbërë nga gjykatë të kualifikuar të paanshëm dhe apolitikë”, sqaron SHBA.
Përmes kësaj videoje ambasada SHBA i jep përgjigje të gjitha sulmeve ndaj reformës në drejtësi që vijnë nga presidenti Meta por edhe nga opozita. Pak kohë më herët, presidenti akuzoi ndërkombëtarët për vonesat në emërimin e anëtarëve të gjykatës kushtetuese dhe të lartë, por pas një kontrolli i të fakteve të bërë nga realstory, rezultoi se të gjithë emrat e propozuar nga Meta ishin shkarkuar nga procesi i vettingut. Por për SHBA është mjaft e rëndësishme që kandidatët për gjyqtarë jo vetëm të kenë kaluar vettingun, por edhe të jenë të mirëkualifikuar. SHBA e bën të qartë se gjykata Kushtetuese do jetë funksionale së shpejti dhe me vendimet e saj mund të rrëzojë si presidentin ashtu dhe kryeministrin. Kujtojmë se një ndër çështjet e para me të cilën do të përballet kjo gjykatë është dekreti i Metës për anulimin e zgjedhjeve më 30 qershor, por edhe vendimi i parlamentit për shkarkimin e Metës nga posti i presidentit. Sido që të jetë vendimi, ai do të jetë i pakontestueshëm për shkak se Kushtetuesja do jetë, siç thotë SHBA, apolitike./Realstory.al
