Meta e cilësoi “rrezik rus”. E vërteta e “shpopullimit”

Ilir Meta shpërndau të martën një shkrim, (të revistës Monitor.al.) ku flitej për rrezikun e shpopullimit të Shqipërisë, ku sipas medias në fjalë, OKB kishte një projeksion se në Shqipëri do të mbeten vetëm 500 mijë shqiptarë në vitin 2100. Ndërkohë, në komentin e tij, Ilir Meta e quante “rrezik rus” këtë gjë. “Kambanat e alarmit po bien! Stop shpopullimit të Shqipërisë! Ky është “rreziku i vërtetë rus” që i kanoset vendit! Kjo është sfida më madhore që kërkon urgjent dialog, zgjidhje, dhe kthimin e shpresës për të gjithë shqiptarët! 9 kushtet e Bundestagut janë harta e rrugës së Shqipërisë europiane! Koha është tani! Nuk mund të ketë Shqipëri pa shqiptarë”, shkruante Meta.

Lidhur me këtë shkrim, reagoi zyrtarish Instituti Kombëtar i Statistikave. Së pari, INSTAT shpjegon se nuk mund të bëhen përllogaritje të numrave për migracionin, pasi është një fenomen dinamik. Kështu, INSTAT jep një shembull, duke marrë harkun kohor të vitit 2011-2018. Sipas INSTAT, numrat e emigrantëve (atyre që ikin) dhe imigrantëve (atyre që kthehen) gjatë këtyre viteve, nuk mund të mblidhen. Arsyeja lidhet me faktin se potenciali është që një imigrantë (që është kthyer në Shqipëri gjatë vitit 2011) të largohet përsëri gjatë kësaj periudhe. Pra thënë ndryshe, i njëjti person mund të numërohet disa herë.

“Duke qenë se migracioni është një fenomen dinamik, që do të thotë se të larguarit e një viti janë potencial për migracion kthimi gjatë një viti të mëpasshëm, sikundër mund të jenë imigrantët potencial për emigrim sërish në vitet në vijim. Në këtë mënyrë, nuk mund të mblidhen numrat e estimuar të emigrantëve / imigrantëve gjatë viteve, në këtë rast 2011-2018, pasi ky total numëron të njëjtin person disa herë”, thotë INSTAT.

Ndërkohë, INSTAT sqaron se definicioni bazë për llogaritjen e popullsisë banuese është ai i “Vendbanuesit të Zakonshëm”. “Vendbanuesit e zakonshëm janë të gjithë personat të cilët janë banues të zakonshëm në Shqipëri, pavarësisht shtetësisë së tyre”, thotë INSTAT. Më tej, Instituti i Statistikave jep dhe të dhënat e lëvizjes së popullsisë (emigrantët dhe imigrantët) për harkun kohor nga viti 2011 deri në vitin 2018. INSTAT thotë se gjatë vitit 2018 emigracioni ka pasur trend rënës, në krahasim me një vit më parë. Po në trend rënës ka qenë dhe imigracioni (të kthyerit në Shqipëri). Ndërkohë, migracioni neto (të ardhurit dhe të ikurit), në vitin 2015 ishte -20.600 persona, ndërsa në vitin 2018 kjo shifër ishte -15030 persona. Pra duke reflektuar një trend rënës nga viti 2015 deri në vitin 2018.

“Numri i Emigrantëve në vitin 2018 është 38.703 duke përsuar një rënie me 3 % krahasuar me një vit më parë. Po të shikojmë trendin gjatë periudhës 2011-2018 numri i emigrantëve ka pësuar rënie. Po të krahasojmë numrin e emigrantëve në vitetet 2011 viti i censusit të fundit të popullisë me vitin 2018, rezulton se ka një rënie të këtij numri me 30%. Nga ana tjetër, numri i imigrantëve (shqiptarë që kthehen ne vend) në vitin 2018 është 23.673 banorë, duke pësuar një rënie me 5,3 % krahasuar me një vit më parë. Gjatë periudhës 2011-2015, numri i imigrantëve ka pësuar rënie dhe në vitin 2015 kemi numrin më të ulët të imigrantëve. Në vitet 2016 dhe 2017 numri i imigrantëve ka pësuar rritje vjetore me 10,6% dhe 8,4%.

Në vitin 2015, migracioni neto (të ardhurit – të ikurit) ka qenë -20.600, ndërkohë në vitin 2018 kjo shifër ka rënë në -15.030, duke reflektuar një trend rënës gjatë gjithë këtyre viteve. INSTAT përdor metoda indirekte për llogaritjen e stokut të migracionit ndërsa për vlerësimin e flukseve vjetore përdoren module specifike në anketat pranë familjeve. Këto module janë të mirë konceptuar dhe ndërtohen bazuar në definicionin e Vendbanues i zakonshëm në mënyrë që të mund të vlerësohet numri i emigrantëve dhe imigrantëve në një vit të caktuar”, thuhet në njoftimin e INSTAT.

E VËRTETA E SHPOPULLIMI TONË. SI DO TË NDRYSHOJË POPULLSIA E SHQIPËRISË

Pak kohë më parë, Realstory.al, publikoi një shkrim të titullar “E vërteta e shpopullimit tonë. Si do të ndryshojë popullsia e Shqipërisë?”, ku citonte një studim dhe projeksion të bërë nga “Balkaninsight”, për trendin e shpopullimit në rajonin e Bllkanit dhe Europën Juglindore. Nga studimi rezultonte se Shqipëria ishte në pozita shumë herë më të mira, se sa shumë vende që aktualisht janë anëtare të Bashkimit Europian. Madje, shtete si; Bullgaria, Kroacia apo Rumania, do të kenë nga -22 përqind deri në afër 40 përqind më pak popullsi në vitin 2050 në krahasim me vitin 1989, kur këto vende ndosheshin nën regjimet komuniste. Ndërsa Shqipëria, po për të njëjtën periudhë, pra në vitin 2050, parashikohet të ketë më -18 përqind më pak popullsi në krahasim me vitin 1989, kur ndodhej ende në sistemin diktatorial dhe nuk kishte ndodhur eksodi masiv pas hapjes së kufijëve. /Realstory.al/

Shifrat e frikshme të 2019: një i vdekur nëpër rrugë, çdo dy ditë

Rastësisht në ditën, kur afër Elbasanit vdiqën katër persona në një aksident rrugor, ku u përfshinë tre automjete, Instituti i Statistikave ka publikuar të dhënat zyrtare për aksidentet e ndodhura në tetëmujorin e këtij viti. Tetëmujori i këtij viti ka pasur 11.6% aksidente më pak se një vit më parë. Konkretisht, deri në gusht të këtij viti, në vendin tonë kanë ndodhur 1.014 aksidente, ndërkohë në të njëjtën periudhë të një viti më parë, ndodhën 1.147 aksidente. Gjatë muajit gusht të këtij viti, janë përfshirë në aksidente 230 persona, nga 268 që kishte në të njëjtën periudhë më parë. Ulje, por modeste, ndërkohë që numri i viktimave mbetet i lartë.

Numri i të aksidentuarve në tetëmujorin e vitit 2019, është 1.418 persona nga 1.547 persona, duke u ulur me 8,4 %, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2018. Në muajin Gusht 2019, numri i të vdekurve nga aksidentet rrugore është 22 persona nga 27 persona të vdekur në Gusht 2018. Në tetëmujorin e 2019, numri i të vdekurve nga aksidentet rrugore është 137 persona nga 143 persona në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Por kjo pak ka ndryshuar mesataren e frikshme: edhe këtë vit, në aksidente ka humbur jetën nëpër rrugë një person çdo dy ditë. Në muajin Gusht 2019, aksidentet rrugore, në 81,6 % të rasteve, kanë ndodhur si pasojë e sjelljes së drejtuesit të mjetit.

Numri më i lartë i aksidenteve në këtë periudhë është kryer nga grup mosha 25 –35 vjeç, duke zënë 34,2 % të numrit të aksidenteve gjithsej. Aksidentet në këtë grup moshë janë ulur me 3,7 %, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Në tetëmujorin e 2019, aksidentet rrugore, në 14,2 % të rasteve, kanë ndodhur si pasojë e sjelljes së këmbësorit. Gjatë kësaj periudhe, numri i aksidenteve sipas sjelljes së këmbësorit është ulur 38,5 %, krahasuar me një vit më parë.

“Zemra” po vret moshat e reja. Instat: Rritet numri i të rinjve me sëmundje kardiovaskulare

Sëmundjet e qarkullimit të gjakut janë shkaktari kryesor i vdekjeve në vendin tonë, por disa qytete shihet se kanë prevalencën më të lartë të jetëve të humbura nga simptomat kardiovaskulare.

Sipas të dhënave të INSTAT për vdekjet nga sëmundjet e qarkullimit të gjakut, të përpunuara nga Monitor në raport me popullsinë, në vitin 2018 qytetet e Korçës, Beratit, Gjirokastrës, Shkodrës dhe Vlorës ishin qytetet me numrin më të lartë të jetëve të humbura (për 100 mijë banorë).

Në qytetin e Korçës numri i vdekurve nga zemra për 100 mijë banorë ishte 510 persona, më i larti në vend, i ndjekur ngushtë nga Berati, me 508 jetë të humbura për 100 banorë. Siç duket Korça dhe Berati janë qarqet që vuajnë më së shumti sëmundjet që vijnë nga zemra e dobët.

Në krahun tjerë, qytetet që janë më pak të prekura sëmundja në fjalë janë Elbasani, Tirana , Lezha, Durrësi. Në vitin 2018 në Elbasan vdiqën nga infarkti dhe sëmundje të tjera të qarkullimit të gjakut 337 persona për 100 mijë banorë, më pas vjen Tirana me 347 jetë të humbura për 100 mijë banorë dhe Lezha (361), Durrësi (371).

“Zemra” po vret me shumë moshat e reja

Sipas INSTAT, në vitin 2018, vdekjet nga grup sëmundja “Aparati i qarkullimit të gjakut” zënë 53,2 % të vdekjeve gjithsej. Ky grup sëmundje vazhdon të jetë shkaku kryesor i vdekjeve, me një nivel vdekshmërie 404,7 për 100 mijë banorë dhe krahasuar me vitin paraardhës ka një ulje prej 2,7 %.

Prevalenca si te femrat ashtu dhe te meshkujt është e barabartë, me 50.2% të rasteve që ishin meshkuj.

Ndonëse në total sëmundjet e qarkullimit të gjakut vranë më pak persona vitin e kaluar, ka një rritje të ndjeshme të jetëve të humbura në moshat e reja, sidomos ato foshnjore (nën 1 vjeç).

Të dhënat e vitit të kaluar tregojnë se sëmundja vrau 20 për qind persona më shumë në moshën 0-34 vjeç, në raport me një vit më parë. Sëmundjet e qarkullimit të gjakut vranë vitin e kaluar 139 persona në moshë të re (0-34 vjeç) nga 115 gjatë vitit 2017.

Në 2018-n u shënuan 33 vdekje nga sëmundjen e aparatit të qarkullimit të gjakut te fëmijët nën 1 vjeç, ose 32% më shumë se një vit më parë.

Për grupmoshat 30-34 vjeç, rasti i fataliteteve ishte 30, në dyfishim në raport me 2017-n.

Ndërsa të moshuarit duket se po i mbajnë më nën kontroll sëmundjet e aparatti të qarkullimit të gjakut, me vdekjet mbi moshën 65 vjeç, që u reduktuan me 3% në 2018-n.

Shkaqet

Shkaktari kryesor i kësaj sëmundje është stili i jetesës dhe dieta ushqimore. Në vitet 1990, Shqipëria kishte numrin më të ulët të prevalencës së vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare se në të gjitha vendet e rajonit. Në fillim të tranzicionit, vdekjet nga kjo diagnozë ishin 125 persona për 100 mijë banorë, ndërsa në vitin 2018 arrti në 404 për 100 mijë banorë.

Numri i jetëve të humbura nga sëmundjet kardiovaskulare thuajse është trefishuar në tre dekadat e fundit të tranzicionit.

Vdekshmëria nga sëmundja ishemike e zemrës në Shqipëri është më e larta në rajonin e Europës Juglindore referuar Barrës Globale e Sëmundjeve, gjithashtu tumoret janë në rritje.

Ekspertët rendisin disa arsye të cilat lidhen me stilin e jetesës që kanë krijuar shqiptarët vitet e fundit. Shtimi i produkteve të mishit pas viteve 1990 dhe i sasisë së yndyrave, shmangia nga dieta mesdhetare me fruta dhe perime të freskëta dhe konsumi i vakteve me ushqime të gatshme janë shkaktarët kryesorë të sëmundjeve të zemrës.

Mjekët pohojnë se jeta sedentare pa aktivitet fizik është po aq shkaktare sa dieta ushqimore. Në përgjithësi, mentaliteti i të ushqyerit mirë në Shqipëri lidhet me konsumin e bollshëm të mishit dhe yndyrave, ndërkohë që në vendet e zhvilluara vlerësohet ushqim i mirë konsumi i frutave dhe perimeve bio./Monitor/

Protestat nuk pengojnë turistët e huaj, por largojnë shqiptarët

Protestat e këtij viti duket se nuk i kanë frikësuar vizitorët e huaj, pasi sipas INSTAT Shqipëria po vizitohet gjithnjë e më shumë nga të huajt, por njëkohësisht është rritur edhe numri i shqiptarëve që dalin jashtë vendit. Shqetësimi për protestat është ngritur më parë nga operatorët turistikë, të cilët janë shprehur se protestat e dhunshme të muajve të fundit kanë shkaktuar shqetësim te turistët e huaj dhe disa prej tyre kanë anuluar prenotimet. Megjithatë, kjo nuk vihet re në shifrat e INSTAT.

Sipas shifrave zyrtare, numri i shtetasve të huaj të hyrë në vendin tonë në katërmujorin e parë të vitit 2019 është 1.105.087, duke u rritur me 7,4 %, në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit 2018. Në katërmujorin e parë 2019, ndër vendet që kanë hyrjet më të larta të shtetasve në Shqipëri janë Gjermania, e cila ka pasur rritje me 21.3%, Spanja me 27%, SHBA me 28.3% dhe Zvicra, që ka pasur rritjen më të madhe me 29,5 %.

Hyrje-daljet e shtetasve shqiptare dhe te huaj ne Shqiperi

Ndërsa uljen më të ndjeshme e ka pasur Kosova me 6,4 %. Megjithatë, sipas shifrave të Kosovës, Shqipëria mbetet destinacioni kryesor i turistëve nga Kosova, sidomos për pushimet verore, ku vërehet se ka rritje të kërkesës nga ana e shtetasve të Kosovës. Ndërsa kërkesa për turizëm në Shqipëri mbetet e qëndrueshme nga vendet e tjera fqinjë. Shtetasit nga Italia rezultojnë 8.9% më të shumë në numër se sa në katërmujorin e parë të vitit 2018. Gjithashtu vizitorët nga Maqedonia u rritën me 7%. Polakët vijojë të kenë një kërkesë të lartë edhe pse ende nuk është sezoni i plazhit. Në katërmujorin e parë, numri i polakëve që vizituan Shqipërinë u rrit me 12%.

Nga ana tjetër, daljet e shtetasve shqiptarë dhe të huaj nga vendi, gjatë muajit Prill 2019, janë 854.355, duke shënuar një rritje me 5,0 %, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Kurse daljet vetëm për shtetasit shqiptarë nga territori i Shqipërisë, gjatë muajit Prill 2019, janë 469.788. Krahasuar me Prill 2018, ky numër është rritur 4,1 %.

Por, ndryshe nga sa rezultojnë shifrat në rritje për të huajt që vizitojnë Shqipërinë, e kundërta ndodh me shqiptarët, të cilët kanë rritur ndjeshëm numrin e daljeve nga territori i vendit tonë në 4 mujorin e parë të vitit 2019. Sipas shifrave të INSTAT, numri i shtetasve shqiptarë të dalë në katërmujorin e parë është 1,719,591, duke u rritur 10%, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Megjithatë, sipas operatorëve turistikë, ky numër ka ardhur në rritje nga viti në vit dhe mund të mos ketë ndikuar drejtpërdrejt klima politike në vend.