Realstory ka zbuluar strategjinë që do të ndjekë qeveria kundër dekretit të Presidentit Meta për anulimin e datës së zgjedhjeve dhe rrjedhimisht argumentet për shkarkimin e tij.
Dokumenti prej disa faqesh rendit në mënyrë kronologjike se çfarë ka ndodhur muajt e fundit që nga data 5 Nëntor 2018, kur presidenti Meta nxori dekretin presidencial për përcaktimin e datës 30 qershor, si datë për zhvillimin e zgjedhjeve lokale dhe deri në datën 10 qershor 2019, kur ai firmosi dekretin tjetër që anulonte të parin.
Në dokumentin e qeverisë përcaktohen të gjitha nenet që ka shkelur Presidenti dhe si duhet të veprohet ligjërisht në një rast të tillë, bazuar kjo në vendimet e mëparshme të Gjykatës Kushtetuese, por edhe në nenet e Kodit Zgjedhor.
Dokumenti sjell në vëmendje faktin se në Kushtetutë janë përcaktuar qartë kompetencat e Presidentit që është vetëm ajo e përcaktimit të datës së zgjedhjeve dhe jo anulimi i tyre.
“Ndryshimi i datës së zgjedhjeve administrative nuk është një prerogativë e Presidentit shprehimisht të parashikuar nga Kushtetuta. Sipas nenit 94 të Kushtetutës “Presidenti i Republikës nuk mund të ushtrojë kompetenca të tjera përveç atyre të njohura shprehimisht në Kushtetutë dhe të dhëna nga ligjet e nxjerra në përputhje me të”, argumenton qeveria.
Po kështu sqarohet se me dekretin e datës 5 nëntor për përcaktimin e datës së zgjedhjeve më 30 qershor, menjëherë organet e tjera shtetërore nisën punën për organizimin e zgjedhjeve ndërsa kompetencat e presidentit përfundoi aty. Dhe menjëherë procesi u mor në dorë nga Komisioni Qëndror Zgjedhor që është organi më i lartë i administrimit të zgjedhjeve.
“Prandaj, që nga dhjetori 2018, kur Presidenti ka emëruar datën e zgjedhjeve, ligji nuk jep asnjë autoritet për të ndryshuar, hequr ose shtyrë datën e zgjedhjeve. Mënyra, në të cilën është formuluar Neni 9/2, shprehja “jo më vonë se 9 muaj para përfundimit të mandatit …” tregon se kompetencat e Presidentit janë të kufizuara në kohë. Ka qenë vullneti i ligjvënësit që të kufizojë kompetencën e Presidentit të Republikës brenda një periudhe kohore, jo më tej, sepse kërkohet që të vihen në lëvizje organet që merren me administrimin e zgjedhjeve, si dhe subjektet zgjedhore për t’u përgatitur dhe duke iu nënshtruar afateve të tjera të përcaktuara me ligj gjatë periudhës zgjedhore”, shkruhet në dokumentin e qeverisë.
Pra Presidenti nuk ka më asnjë kompetencë dhe asnjë nen i jep atij të drejtën që në mes të një procesi zgjedhor të anulojë datën e zgjedhjeve.
Një tjetër argument që përdor qeveria është se presidenti zgjat në mënyrë antikushtetuese mandatin e të zgjedhurve vendorë.
Sipas Kushtetutës, mandati i tyre është 4 vjeçar dhe në rastin konkret përfundon më 10 gusht, bazuar në vendimin e KQZ-së për shpalljen e rezultatit të zgjedhjeve. Më shtyrjen e datës së zgjedhjeve, zgjedhjet në rastin më të mirë do të zhvillohen më 15 shtator, duke shtyrë për më shumë se 1 muaj mandatin e të kryebashkiakëve dhe këshilltarëve bashkiakë.
“Bazuar në të dhënat zyrtare, rezulton se vendimi i KQZ-së është i datës10 gusht 2015. Kjo është data e përfundimit të mandatit të autoriteteve lokale. Duke iu referuar nenit 8 të Kodit Zgjedhor, “Zgjedhjet për Njësitë e Qeverisjes Vendore” mbahen njëkohësisht në të gjithë territorin e vendit brenda një periudhe prej 15 marsit deri më 30 qershor ose nga 15 shtatori deri më 30 nëntor”.
Presidenti i Republikës, duke anuluar zgjedhjet e 30 qershorit 2019, do të shtyjë mandatin e autoriteteve lokale përtej 10 gushtit 2019, sepse zgjedhjet nuk mund të bëhen para 15 shtatorit 2019.
Përveç kësaj, duke marrë parasysh kohën e nevojshme për rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve, mandati i organeve ekzistuese lokale do të shtyhej në mënyrë të paligjshme edhe për më shumë kohë”, theksohet në dokument.
Por çfarë duhet të ndodhë në një rast të tillë? Në dokument shkruhet se në një rast të tillë dekreti i presidentit për anulimin e zgjedhjeve cilësohet nul dhe si i tillë është i pavlefshëm. Më pas i referohet një vendimi të Gjykatës Kushtetuese e cila i cilëson si akte individuale dekretet e presidentit dhe për këtë sugjeron që t’i drejtohen palët Gjykatës Administrative. Në rastin konkret gjykata që vendos për një dekret të presidentit që lidhet me zgjedhjet është Kolegji Zgjedhor dhe për këtë arsye vendimi i tij është i formës së prerë.
“KQZ-ja është organi që duhet së pari të vlerësojë nëse akti presidencial (në këtë rast) përbën ndërhyrje në procesin e administrimit zgjedhor, shkallën e ndërhyrjes, pasojat e mundshme që mund t’i krijojë dhe zgjidhë nëse pasojat identifikohen.
Çdo veprim apo mosveprim i administratës zgjedhore i nënshtrohet kontrollit të Kolegjit Zgjedhor, i cili ka atributet e Gjykatës së Apelit, vendimi i së cilës është përfundimtar”, shkruhet në dokumentin e qeverisë./Realstory.al
DOKUMENTI I PLOTË
Qëndrimi mbi aktin e Presidentit të Republikës për shfuqizimin e dekretit presidencial që përcakton datën e zgjedhjeve
Faktet që lidhen me zgjedhjet vendore të 2019 në Shqipëri.
Në 5 Nëntor, Presidenti i Republikës, pasi u konsultua me aktorët politikë së bashku me kryetarin e Parlamentit, vendosi përmes një dekreti presidencial datën 30 qershor, 2019, si data e zhvillimit të zgjedhjeve vendore në Shqipëri. (Më poshtë, referuar si Dekreti Presidencial)
Presidenti lëshoi një dekret të tillë në bazë të neneve 92, shkronja (gj) dhe 93 të Kushtetutës së bashku me nenet 8, 9 dhe 10 të Kodit Zgjedhor.
Artikujt e lartpërmendur, në pjesën përkatëse, parashikojnë si më poshtë:
Neni 92 i Kushtetuës:
“Presidenti ushtron këto kompetenca: … (gj) vendos datën e zgjedhjeve për Parlamentin, organet e qeverisjes vendore dhe referendumet;”
Neni 93 i Kushtetutës
“Presidenti i Republikës, në ushtrimin e kompetencave të tij, nxjerr dekrete”.
Neni 8 i Kodit Zgjedhor
“Zgjedhjet e përgjithshme për Kuvendin ose për njësitë e qeverisjes vendore kryhen në të njëjtën kohë, në të gjithë territorin e vendit, brenda periudhës prej 15 marsit deri më 30 qershor ose nga 15 shtatori deri më 30 nëntor. Rastet e parashikuara në pikat 3, 4, 5 dhe 6 të nenit 9 të këtij Kodi përjashtohen nga ky rregull”.
Neni 9 i Kodit Zgjedhor
“1. Data e zgjedhjeve për Kuvendin përcaktohet me dekret të Presidentit të Republikës sipas rregullave të parashikuara në nenin 65 të Kushtetutës. Zgjedhjet për Kuvendin duhet të kryhen në njërën nga dy të dielat e fundit brenda periudhës zgjedhore të përcaktuar në nenin 8 të këtij Kodi dhe në çdo rast jo më vonë se 30 ditë para datës së skadimit të mandatit të Kuvendit. Në rast se mandati i Kuvendit mbaron më herët se 30 ditë nga fillimi i periudhës zgjedhore, zgjedhjet duhet të zhvillohen në periudhën elektorale paraprake. Për qëllimet e këtij Kodi, mandati i Kuvendit skadon në të njëjtën datë të të njëjtit muaj të vitit të katërt pas datës së mbledhjes së tij të parë.
2. Presidenti i Republikës dekreton datën e zgjedhjeve për Kuvend jo më vonë se 9 muaj përpara skadimit të mandatit të Kuvendit. Me vendimin e Kuvendit, mbyllja e sesionit legjislativ ose shpërbërja e legjislaturës do të bëhet jo më shpejt se 45 ditë para datës së caktuar për zgjedhje dhe jo më vonë se 30 ditë para kësaj date “(…)
Neni 10 i Kodit Zgjedhor
“1. Data e zgjedhjeve për organet e qeverisjes vendore përcaktohet me dekret të Presidentit të Republikës. Për caktimin e datës së zgjedhjeve për organet e qeverisjes vendore, Presidenit zbaton rregullat e parashikuara në pikat 1 dhe 2 të nenit 9 të këtij Kodi.
2. Për qëllimet e këtij Kodi, mandati i organeve të qeverisjes vendore përfundon në të njëjtën datë të të njëjtit muaj të vitit të katërt pas datës kur KQZ-ja deklaron vendimin e saj mbi rezultatet e zgjedhjeve në mbarë vendin për organet e qeverisjes vendore. “(… )
Dekreti është publikuar në Fletoren Zyrtare
Që nga ajo ditë Komisioni Qëndror Zgjedhor (KQZ) dhe organet e tjera shtetërore ndërmorën të gjitha hapat ligjorë të parashikuar nga Kodi Zgjedhor dhe legjislacioni përkatës për të siguruar që zgjedhjet administrative efektive dhe demokratike të mbahen në Shqipëri më 30 qershor 2019.
Bazuar në këtë dekret, subjektet politike regjistruan kandidatët e tyre, u emëruan komisionerët zgjedhorë, komisionet zgjedhore të të gjitha niveleve u krijuan në të gjithë Shqipërinë etj. Fushata zgjedhore filloi zyrtarisht më 31 maj 2019.
Në 8 qershor, 2019 Presidenti deklaroi publikisht qëllimin e tij për të anuluar Dekreti Presidencial, duke e justifikuar këtë veprim për hir të ruajtjes së stabilitetit të vendit, për shkak të protestave të vazhdueshme të opozitës pas djegjes së mandateve parlamentare. Ai gjithashtu deklaroi se të hënën, më 10 qershor 2019 ai do të jepte argumentet përkatëse mbi bazën e një vendimi të tillë. Asnjë akt nuk u lëshua në atë datë nga Presidenti i Republikës.
Analizë ligjore mbi bazueshmërinë e situatës së krijuar nga presidenti ‘që shfuqizon Dekretin Presidencial për zgjedhjet administrative të 2019-ës”:
Duke supozuar që Presidenti i Republikës do të nxjerrë një dekret për anulimin e Dekretit të Presidentit të përmendur më lart, ne konsiderojmë se një veprim i tillë duhet të konsiderohet arbitrar dhe në shkelje të plotë të Kushtetutës së Shqipërisë për këto arsye:
Presidenti po tejkalon kompetencat e dhëna nga Kushtetuta
Ndryshimi i datës së zgjedhjeve administrative nuk është një prerogativë e Presidentit shprehimisht të parashikuar nga Kushtetuta. Sipas nenit 94 të Kushtetutës “Presidenti i Republikës nuk mund të ushtrojë kompetenca të tjera përveç atyre të njohura shprehimisht në Kushtetutë dhe të dhëna nga ligjet e nxjerra në përputhje me të”.
Siç theksohet në nenin 92, shkronja (gj) të Kushtetutës, kompetencë e presidentit është të përcaktojë datën e zgjedhjeve. Ai ushtron këtë detyrë bazuar në rregullat dhe kriteret e përcaktuara në Kodin Zgjedhor, (nenet 8, 9 dhe 10). Në të vërtetë, neni 9/2 dhe neni 10 i Kodit Zgjedhor nuk i japin Presidentit të drejtën për të shprehur datën e zgjedhjeve përtej afatit prej 9 muajsh para përfundimit të mandatit të organeve të zgjedhura (Kuvendi dhe organet vendore).
Prandaj, që nga dhjetori 2018, kur Presidenti ka emëruar datën e zgjedhjeve, ligji nuk jep asnjë autoritet për të ndryshuar, hequr ose shtyrë datën e zgjedhjeve. Mënyra, në të cilën është formuluar Neni 9/2, shprehja “jo më vonë se 9 muaj para përfundimit të mandatit …” tregon se kompetencat e Presidentit janë të kufizuara në kohë. Ka qenë vullneti i ligjvënësit që të kufizojë kompetencën e Presidentit të Republikës brenda një periudhe kohore, jo më tej, sepse kërkohet që të vihen në lëvizje organet që merren me administrimin e zgjedhjeve, si dhe subjektet zgjedhore për t’u përgatitur dhe duke iu nënshtruar afateve të tjera të përcaktuara me ligj gjatë periudhës zgjedhore.
Në bazë të nenit 2, pika 15 të Kodit Zgjedhor: “Periudha e zgjedhjeve” është periudha e vitit, e përcaktuar në këtë Kod, gjatë së cilës mbahen zgjedhjet e ardhshme periodike për Parlamentin shqiptar dhe organet e qeverisjes vendore. Për më tepër, neni 8 i Kodit Zgjedhor parashikon që:
“Zgjedhjet e përgjithshme për Kuvendin ose për njësitë e qeverisjes vendore mbahen njëkohësisht në të gjithë vendin brenda një periudhe prej 15 marsit deri më 30 qershor ose nga 15 shtatori deri më 30 nëntor. Përjashtime nga ky rregull janë rastet e parashikuara në pikat 3, 4, 5 dhe 6 të nenit 9 të këtij Kodi”.
Kështu, pas caktimit të datës nga Presidenti i Republikës, kompetencat e tij ndërpriten dhe nis ushtrimi i pushtetit nga organet përgjegjëse për administratën zgjedhore dhe subjektet zgjedhore.
Duke caktuar datën e zgjedhjeve nga Presidenti i Republikës “jo më vonë se 9 muaj para përfundimit të mandatit të tij …” Presidenti e humb autoritetin e tij.
Për më tepër, dekreti i Presidentit i 30 qershorit 2019 mbi zhvillimin e zgjedhjeve konsiderohet një akt shterues që ka sjellë efekte ligjore menjëherë pas lëshimit të tij.
Presidenti po shkel seriozisht Kushtetutën duke vendosur për zgjatjen e mandatit të organeve të zgjedhura përtej mandatit të tyre kushtetues.
Sipas Kushtetutës (neni 109), “organet përfaqësuese të qeverisjes vendore janë këshillat bashkiakë, të cilët zgjidhen çdo katër vjet me zgjedhje të përgjithshme, të drejtpërdrejta dhe të fshehta”.
Në bazë të nenit 10/2 të Kodit Zgjedhor: “… mandati i organeve të qeverisjes vendore skadon në datën e njëjtë si muaji i njëjtë i vitit të katërt pas datës së vendimit të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) rezultatet lokale të zgjedhjeve për organet e qeverisjes vendore. “
Bazuar në të dhënat zyrtare, rezulton se
vendimi i KQZ-së është i datës10 gusht 2015. Kjo është data e përfundimit të
mandatit të autoriteteve lokale. Duke iu referuar nenit 8 të Kodit Zgjedhor,
“Zgjedhjet për Njësitë e Qeverisjes Vendore” mbahen njëkohësisht në
të gjithë territorin e vendit brenda një periudhe prej 15 marsit deri më 30
qershor ose nga 15 shtatori deri më 30 nëntor. “
Presidenti i Republikës, duke anuluar
zgjedhjet e 30 qershorit 2019, do të shtyjë mandatin e autoriteteve lokale
përtej 10 gushtit 2019, sepse zgjedhjet nuk mund të bëhen para 15 shtatorit
2019.
Përveç kësaj, duke marrë parasysh kohën e nevojshme për rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve, mandati i organeve ekzistuese lokale do të shtyhej në mënyrë të paligjshme edhe për më shumë kohë.\
Duke pasur parasysh sa më sipër, Presidenti në rast të nxjerrjes së një dekreti të ri do të:
• shkelë Kushtetutën, duke shtyrë përtej afateve mandatin e autoriteteve lokale;
• shkelë seriozisht simbolin e unitetit të popullit, sepse ka vepruar në mënyrë të njëanshme pa u konsultuar me partitë politike;
• shkelë seriozisht të drejtën e qytetarëve për të zgjedhur dhe për t’u zgjedhur;
• ndërhyjë në kompetencat e organeve kushtetuese dhe ligjore, sepse përmes nxjerrjes së një dekreti të ri që ndryshon datën dhe periudhën zgjedhore, duke penguar Kolegjin Elektoral (gjykatën) dhe KQZ-në që të ushtrojnë kompetencat e tyre kushtetuese dhe ligjore.
Ky dekret do të ishte një akt absolutisht nul dhe si i tillë i pavlefshëm.
Pavlefshmëria absolute mund të konstatohet nga organi që ka nxjerrë aktin, nga një organ i lartë administrativ ose nga gjykata (Kodi i Procedurave Administrative).
Çdo subjekt publik ose privat që përballet me një akt të tillë nuk i nënshtrohet rregullave të tij dhe nuk mund ta konsiderojë atë gjatë veprimtarisë së tij. Akti absolutisht i pavlefshëm mund të injorohet krejtësisht nga personat e interesuar ose nga autoritetet e tjera administrative. Akti administrativ absolutisht i pavlefshëm nuk mund të korrigjohet në të ardhmen pasi objektivisht konsiderohet se nuk ka ekzistuar. Prandaj, kur një organ administrativ ose një gjykatë, kur merret me një çështje, përballet me një akt administrativ absolutisht të pavlefshëm, nuk deklaron një deklaratë pavlefshmërisë, por e injoron duke gjetur faktin e pavlefshmërisë.
Në dritën e sa më sipër, duket se legjislacioni siguron mjetet juridike për t’u shteruar në ngjarje të ngjashme. Një mekanizëm i tillë mekanik mund të përmirësojë këtë situatë dhe ta sjellë atë në baza kushtetuese dhe ligjore nga:
Deklarimi i pavlefshmërisë së dekretit presidencial për ndryshimin e datës së zgjedhjeve duke shteruar mjetet e mëposhtme:
- vetë Presidenti (në bazë të nenit 111 të Kodit të Procedurave Administrative: “Organi publik ka për detyrë të konstatoje pavlefshmërinë absolute të aktit administrativ nëse ai bëhet i vetëdijshëm për rastet e parashikuara në nenin 108 të këtij Kodi”. )
- KQZ, kryesisht ose sipas kërkesës (sipas Nenit 110/2 të Kodit të Procedurave Administrative “Pavlefshmëria absolute e aktit mund të konstatohet në çdo kohë, kryesisht ose me kërkesë të çdo pale të interesuar, nga organi publik që e ka lëshuar atë, organi më i lartë autoriteti i tij apo saj i cili është kompetent për të shqyrtuar mjetet juridike administrative … “
- Kolegjin Zgjedhor kur shqyrton rastin, (sipas nenit 110 të Kodit të Procedurave Administrative “… nga gjykata kompetente …”).
- Parlamenti i Shqipërisë, duke shqyrtuar veprimet e Presidentit për ndryshimin e datës së zgjedhjes si jokushtetuese, mund të ushtrojë të drejtën për të filluar procedurën e shkarkimit të Presidentit, siç parashihet me nenin 90 të Kushtetutës, i cili parasheh që:
“1. Presidenti i Republikës nuk mban përgjegjësi për veprimet e kryera gjatë ushtrimit të detyrës. 2. Presidenti i Republikës mund të shkarkohet për shkelje të rënda të Kushtetutës dhe për kryerjen e një krimi të rëndë. Në këto raste, propozimi për shkarkimin e Presidentit mund të bëhet jo më pak se një e katërta e anëtarëve të Kuvendit dhe duhet të mbështetet nga jo më pak se dy të tretat e të gjithë anëtarëve të tij. 3. Vendimi i Kuvendit i dërgohet Gjykatës Kushtetuese, e cila, kur provon fajësinë e Presidentit të Republikës, deklaron shkarkimin e tij nga detyra “. Procedurat e Parlamentit për një çështje të tillë rregullohen me nenin 112 të Rregullores së punës së Kuvendit.
Analizë ligjore mbi aspektet procedurale – Çështja e kompetencës
Presidenti i Republikës, duke iu referuar dispozitave kushtetuese në lidhje me zgjedhjet, ka vetëm një kompetencë, atë të dekretimit të datës së zgjedhjeve, nga të cilat një sërë vendimesh të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) janë të ndërlidhura dhe në mënyrë specifike përcakton periudhën zgjedhore, përcakton kur realizohet e drejta kushtetuese e qytetarëve të Republikës së Shqipërisë për të zgjedhur përfaqësuesit e tyre në pushtetin vendor (si në këtë rast), etj.
Kjo kompetencë ushtrohet nga PR (Presidenti i Republikës) vetëm një herë për çdo zgjedhje, sipas dispozitave kushtetuese dhe legjislacionit në fuqi për zgjedhjet (neni 92 / “gj” dhe neni 94 i Kushtetutës dhe nenet 8, 9, 10 të Kodit Zgjedhor ). Akti me të cilin PR ushtron kompetencën është dekreti presidencial. Lidhur me zgjedhjet administrative të vitit 2019, kjo kompetencë është ushtruar nga PR me dekretimin e 30 qershorit 2019 si dita e mbajtjes së zgjedhjeve administrative në Republikën e Shqipërisë.
Nga një analizë e hollësishme e Kodit Zgjedhor vërehet se janë përcaktuar rregulla të qarta proceduriale mbi kompetencat e institucioneve përgjegjëse gjatë fazës së administrimit të zgjedhjeve, pikërisht në periudhën specifike të përcaktuar në Kodin Zgjedhor (periudha zgjedhore).
Dispozitat mbi organizimin dhe funksionimin e KQZ-së, të përcaktuara në Kodin Zgjedhor, japin arsye për të konsideruar që KQZ-ja ka të gjitha prerogativat që ajo të jetë një organ kuazi-gjyqësor, vendimet e të cilit apelohen në gjykatë, si p.sh. Kolegji Zgjedhor.
Gjykata Kushtetuese (KK) në vendimin e saj nr. 150, datë 16.06.2017, në çështjen me objekt “Shfuqizimi si jokushtetues i Dekretit nr. 10351, datë 21.05.2017 të Presidentit të Republikës” Për ndryshimin e dekretit nr. 9883, datë 05.12.2016 ” Për përcaktimin e datës për zgjedhjet parlamentare “, duke analizuar (naturën e materies ) për legjitimimin e çështjes, thekson mungesën e juridiksionit të kësaj gjykate me arsyetimin se:
(…) Gjykata Kushtetuese, bazuar në nenet 131 dhe 134 të Kushtetutës, merret në shkallën e fundit për paditë e ngritura kundër akteve të autoritetit publik që shkelin të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me Kushtetutë, pas shterimit të të gjitha mjeteve efektive ligjore për mbrojtjen e këtyre të drejtave, përveç nëse parashihet ndryshe në Kushtetutë. Në rastin në fjalë, konstaton se akti kundër të cilit është paraqitur ankesa, dekreti i Presidentit të Republikës, i cili është një akt administrativ individual, pasi merret vetëm me datën e zgjedhjeve për parlamentin shqiptar. Për këtë arsye, GJK konsideron se ky akt nuk është nën juridiksionin e kësaj Gjykate, por nën juridiksionin e gjykatave administrative dhe për këtë arsye, paraqitësi i kërkesës nuk legjitimohet të trajtojë këtë çështje në GJK”
Në të njëjtin vendim, duke analizuar në thelb bazueshmërinë e padisë, Gjykata Kushtetuese konkludoi se “pajtueshmëria e dekretit të Presidentit të Republikës me dispozitat e Kodit Zgjedhor nuk është nën juridiksionin e kësaj Gjykate, por nën juridiksionin e gjykatat administrative ose, sipas rastit, të Kolegjit Zgjedhor, dhe si i tillë nuk mund të shqyrtohen nga kjo Gjykatë “.
Sa më sipër, në bazë të dispozitave të neneve 131 dhe 134 të Kushtetutës dhe mënyrën e interpretimit të saj nga Gjykata Kushtetuese në vendimin e lartpërmendur, është e qartë se shqyrtimi i dekretit të PR i cili ndryshon datën e zgjedhjeve:
1. Nuk është subjekt i shqyrtimit nga Gjykata Kushtetuese.
2. pavarvarësisht nga natyra e kërkesës ose thelbi i mosmarrëveshjes, ajo mund të jetë nën juridiksionin e gjykatave administrative ose nën juridiksionin e Kolegjit Zgjedhor;
Sipas jurisprudencës së Gjykatës Kushtetuese, kundërshtimi i dekretit të PR që ndryshon datën e zgjedhjeve mund të bjerë nën një nga dy juridiksionet, atë të gjykatës administrative dhe atë të kolegjit zgjedhor. Të dy juridiksionet janë gjyqësore.
Duhet nënvizuar se në bazë të dispozitave të Kodit Zgjedhor, parakushti për adresimin e Kolegjit Zgjedhor është pas shterimit të mjetit juridik të KQZ-së.
Sipas kushteve kur nuk ka ndonjë dispozitë specifike në legjislacionin në fuqi, sa i përket juridiksionit të kësaj mosmarrëveshjeje, vendimi i Gjykatës Kushtetuese përbën një burim të së drejtës.
Kur jemi përpara konkurrencës së të njëjtit juridiksion, është e drejta e palës që kërkon të rivendosë të drejtat e shkelura me aktin përkatës, për të zgjedhur juridiksionin që duket më i përshtatshëm.
Në këtë zgjedhje, dhe në veçanti në lidhje me kontekstin e këtij rasti, rëndësi të veçantë i është dhënë edhe pasojave që mund të krijojë akti i shfuqizuar. Në lidhje me këtë, është e rëndësishme të kuptohet fakti që dekreti i PR-së që vendosi më 30 qershor, si data e zgjedhjeve administrative në Republikën e Shqipërisë, ka dhënë tashmë efektet e ti dhe ka prodhuar dhe prodhon çdo ditë pasojat. Disa prej tyre janë:
– Subjekte të ndryshme kanë fituar statusin e subjekteve zgjedhore;
– Miratimi i kandidatëve dhe prezantimi i tyre për votuesit;
– Një sërë vendimesh të marra nga KQZ-ja në lidhje me krijimin e të gjitha organeve specifike të përkohshme përgjegjëse për administrimin e zgjedhjeve;
– Fillimi i fushatës zgjedhore nga subjektet zgjedhore;
– Angazhimet administrative dhe financiare të marra nga organe të ndryshme publike për qëllim të zhvillimit të duhur dhe administrimit të zgjedhjeve etj.
Duke pasur parasysh sa më sipër, nuk ka dyshime se në këtë fazë të procesit të administrimit të zgjedhjeve, juridiksioni i posaçëm i kushtuar zgjidhjes së problemeve që kanë të bëjnë me zhvillimin e zgjedhjeve është kompetenca kompetente për shqyrtimin e aktit PR, në përputhje me analizën e GJK.
Si rezultat i kësaj analize dhe duke filluar nga natyra e mosmarrëveshjes, në këto kushte mbizotëron juridiksioni i Kolegjit Zgjedhor mbi atë të gjykatës administrative. Ky arsyetim është forcuar nga analiza e mëposhtme:
Vlen të theksohet se administrata zgjedhore fillon veprimtarinë e saj drejtuese pikërisht pasi që PR ka përcaktuar periudhën zgjedhore dhe pikërisht kjo superstrukturë administrative dhe juridike e merr përsipër realizimin e së drejtës kushtetuese të qytetarëve të Republikës së Shqipërisë. Përcaktimi i datës së zgjedhjeve është përcaktimi i momentit kur qytetarët e Republikës së Shqipërisë do të ushtrojnë të drejtën e tyre kushtetuese, në këtë rast zgjedhja e përfaqësuesve të tyre në pushtetin lokal. Për të përmbushur këtë të drejtë kushtetuese sovrane, Kodi Zgjedhor ka autorizuar administratën zgjedhore, që nga ky moment duhet të administrojë procesin zgjedhor si një instrument për të përmbushur të drejtën kushtetuese të qytetarëve të Republikës së Shqipërisë, duke vënë në dispozicion kohën për realizimin e kësaj të drejte me standardet e kërkuara dhe në datën e shpallur tashmë.
Veprimi, ose mosveprimi administrativ nga çdo person fizik ose juridik, një institucion i thjeshtë ose kushtetues, i lëshuar gjatë periudhës zgjedhore dhe që ndërhyn ose tenton të ndërhyjë në administrimin normal dhe ecurinë e procesit zgjedhor është subjekt i shqyrtimit dhe vlerësimit vetëm nga administrata zgjedhore, në mënyrë hierarkike sipas lëndës së çdo organi të administratës zgjedhore. Është obligim i administratës zgjedhore jo vetëm të garantojë ushtrimin e së drejtës së zgjedhjes sipas standardeve kushtetuese dhe ligjore nga shtetasit shqiptarë, por edhe të mbrojë ushtrimin e kësaj të drejte nga çdo ndërhyrje ilegale e kryer ose e tentuar nga çdo person fizik ose juridik , duke mos lejuar shkeljen e këtij procesi.
Akti i PR që shfuqizon datën e zgjedhjeve është një akt absolutisht i pavlefshëm, pasi është lëshuar nga institucioni i presidentit jashtë kompetencave të tij dhe është në shkelje flagrante me Kushtetutën dhe ligjin (neni 108 dhe më poshtë, të Kodit të Administrativ procedurat); ky akt nuk synon të realizojë të drejtën kushtetuese të shtetasve shqiptarë për të zgjedhur përfaqësuesit e tyre, por për shkak të paligjshmërisë së tij, shndërrohet në një akt që synon të ndërhyjë në një proces zgjedhor tashmë të shpallur dhe të administruar sipas kritereve, kushteve dhe afateve të parashikuara në Kodi Zgjedhor. Është një akt që tenton të ndërhyjë drejtpërdrejt në një proces që tashmë është në kompetencë të organit drejtues dhe si i tillë duhet të rishikohet dhe vlerësohet nga organet e administratës zgjedhore, të parashikuara në Kodin Zgjedhor.
Meqenëse organet e administratës zgjedhore kanë hyrë në procesin intensiv të administrimit zgjedhor, pikërisht si rezultat i përcaktimit të periudhës zgjedhore nga PR, duke kryer të gjitha veprimet e parapara në Kushtetutë dhe ligj, në mënyrë që qytetarët të ushtrojnë të drejtën e tyre kushtetuese më 30 Qershor, është para së gjithash detyra e tyre për të vlerësuar ligjshmërinë apo jo të ndonjë veprimi të ndonjë qytetari, ndonjë personi juridik apo ndonjë institucioni, që ndërhyn ose tenton të ndërhyjë në mospërmbushjen e të drejtës së votuesve për të zgjedhur me standarde dhe në një kohë të caktuar.
Për këto arsye, KQZ-ja është organi që duhet së pari të vlerësojë nëse akti presidencial (në këtë rast) përbën ndërhyrje në procesin e administrimit zgjedhor, shkallën e ndërhyrjes, pasojat e mundshme që mund t’i krijojë dhe zgjidhë nëse pasojat identifikohen.
Çdo veprim apo mosveprim i administratës zgjedhore i nënshtrohet kontrollit të Kolegjit Zgjedhor, i cili ka atributet e Gjykatës së Apelit, vendimi i së cilës është përfundimtar.
