“Rama, një kryetar i OSBE që është gati të shkelë çdo standard”, Bylykbashi: Maxhoranca ka dalë huq me ndryshimet kushtetuese

Përfaqësuesi i opozitës së bashkuar në Këshillin Politik, Oerd Bylykbashi, i ftuar në emisionin “Real Story” në “News 24” deklaroi se maxhoranca ka dalë huq totalisht me ndryshimet kushtetuese.

Bylykbashi tha se Shqipëria ka për kryeministër një kryetar të OSBE-së, që është gati të shkelë çdo standard.

“Propozimi ynë është ligji elektoral aktual. ne mbështesim formulën ekzistuese konsensuale, në ligjin aktual. Ky ligj është miratuar me konsensus më 2003. Kjo formulë është konsensuale që prej 17 viteve. Ne nuk kemi draft alternativ. Ne të gjithë partitë e tjera, përpos PS-së, të gjitha mbështesin formulën ekzistuese konsensuale që është në fuqi.

ODIHR nuk ka thënë se ky model është problem apo nuk është transparent. PS do të ndryshojë modelin mënyrën sesi garojnë konkurrentët e vet. Nuk ka propozim nga OSBE ODIHR për ndryshim të formulës së koalicioneve. Maxhoranca ka dalë huq me ndryshimet kushtetuese. Kanë bërë një ndryshim që nuk është ndryshim. Kemi gati një kryetar të OSBE që është gati të shkelë çdo standard”, tha Bylykbashi.

Edhe PD kërkon reflektim nga PS në Këshillin Politik, Bylykbashi: Shkresa për OSBE/ODIHR në koordinim me ndërkombëtarët

Nuk kanë dakordësi për Kodin Zgjedhor, por palët në Këshillin Politik duket se bien dakord për një cështje, ndërsa të dyja drejtohen me të njëjtin apel: reflektim.

Në një deklaratë për mediat në përfundim të mbledhjes së radhës, Oerd Bylykbashi u shpreh shkresa drejtuar OSBE/ODIHR është kryer në konsultim me SHBA dhe BE, ndaj kërkoi reflektimin e PS për të kërkuar asistencë.

“Opozita e bashkuar i është drejtuar OSBE/ODIHR me pyetje specifike lidhur me cështjen thelbësore që përballet ky këshill. Ne kërkojmë ruajtjne e koliaicionit sic janë sot në Kodin zgjedhor, PS kërkon të ndryshojë rregullat kur procesi ka nisur. Shkresa në koordinim me faktorin ndërkombëtar dhe me mbështetjen e tyre. Këshilli është ngritur dhe ka funksionuar me nxitjen e partnerëve ndërkombëtarë SHBA dhe BE, dhe në këtë proces opozita i ka qëndruar angazhimeve së marrëveshjes së 14 janarit. Kërkuam konsensus dhe u gjet më 30 qershor, mbi bazën e marrëveshjes së 5 qershorit. Sot PS sërish refuzoi t’i drejtohemi OSBE/ODIHR. Përfaqësuesi i PS bojkotoi mbledhjen. Jemi të gatshëm të vazhdojmë, presim reflektim nga PS sa më parë.

Qëllimi i këtij këshilli është arritja e konsensusit për të garantuar procesin zgjedhor. Nëse s’ka konsensus duhet t’i drejtohemi OSBE-ODIHR. Këshilli s’mund të jetë as fasadë, as vulë noteri i mazhorancës për interesat e saj politike. Ky këshill duhet të funksionojë me konsensus. Opozita ka për draft kodin zgjedhor ekzistues, në shkelje të draftit është maxhoranca, ndaj po i drejtohemi ODIHR.” u shpreh Bylykbashi.

Drafti i PS/ Bylykbashi: Nuk lëvizim nga koalicionet parazgjedhore. Vasili: PS të pranojë t’i drejtohemi OSBE/ODIHR

Opozita e Bashkuar mbetet e palëkundur në ruajtjen e koalicioneve parazgjedhore. Në përfundim të mbledhjes së Këshillit Politik, përfaqësuesi i PD-së, Oerd Bylykbashi u shpreh se ajo c’ka kërkohet është zgjidhje konsensuale ndaj edhe i është drejtuar ODIHR për ekspertizë.

Ndërkohë për Petrit Vasilin mazhoranca po bojkoton marrëveshjet e 14 janarit dhe 5 qershorit për Reformën në Zgjedhore.

Pas largimit nga mbledhja e Këshillit Politik, pasi nuk arritën dakordësinë me PS, Vasili u shpreh se ky është një shans i madh për mazhorancën, që të pranojë kërkesën e opozitës për t’iu drejtuar OSBE/ODIHR që të asistojë zgjidhjen e çështjes.

Deklarata e Plote, Oerd Bylykbashi:

Në përputhje me atë që kishim kërkuar edhe në mbledhjen tjetër të Këshillit Politik. Ne sot sollëm kërkesën zyrtare të opozitës, kërkesë me shkrim për të aktivizuar mekanizmin e zgjidhjes së mosdakordësive që ka marrëveshja e 14 janarit e cila në mënyrë fare të qartë thotë: palët kërkojnë konsensus, dhe nëse konsensusi nuk arrihet, Këshilli i drejtohet OSBE-ODIHR-it për asistencë për të gjeture zgjidhje të pranueshme.
Ajo që po kërkojmë ne është pikërisht gjetja e një zgjidhje të pranueshme konsensuale. Partia Socialiste insiston që të ndryshojë atë që është konsensualisht e dakordësuar për 17 vjet deri me datë 21 korrik 2020. Për këtë ka mosdakordësi dhe ne kërkojmë zyrtarisht nga Partia Socialiste që nëpërmjet Këshillit ti drejtohemi OSBE-ODIHR.
Kërkesa është zyrtare, presim sot përgjigje zyrtare me shkrim nga përfaqësuesi i maxhorancës. Ne ia bëmë të qartë që japim kohën për të reflektuar, jemi këtu dhe presim që sapo zoti Gjiknuri të bjerë dakord, të vazhdojmë punë për çështjet e tjera. Por çështja për koalicionet që të ruhen ashtu siç janë sot në kodin zgjedhor me konsensus edhe me 23 korrik, ne nuk lëvizim nga ajo pa marrë një përgjigje ekspertize nga OSBE-ODIHR.
Pyetje: Ka një pretendim që keni bojkotuar mbledhjen?
Bylykbashi: E bëra fare të qartë. Ne kemi bërë një kërkesë zyrtare, presim përgjigjen e tyre sepse marrëveshja e 14 janarit është themeli i funksionimit të këtij këshilli. Ne jemi të gatshëm për të filluar sapo zoti Gjiknuri të tregojë gatishmërinë. Ai në mbledhje tha: ne nuk jemi dakord që ti drejtohemi ODIHR-it
Një nga kërkesat e Partisë Demokratike dhe opozitës së bashkuar ka qenë hapja 100% e listave. Sot socialistët kanë sjellë në tryezë propozimin e tyre konkret për hapjen 100% të listave. A e shihni këtë si një sinjal pozitiv?
Ne nuk lëvizim nga kërkesat tona. Koalicionet ruhen siç janë dhe lista 100% realisht të hapura. Le të kuptojmë diçka. Në këtë moment, siç tha edhe zoti Vasili, PS po bojkoton marrëveshjen e 14 Janarit. Marrëveshja e 14 Janarit funksionon si një e tërë dhe jo me pjesët që i interesojnë zoti Gjiknuri apo PS-së. Nëse nuk i gjendet konsensus, i drejtohemi OSBE – ODIHR. Këshilli politik nuk është parlamenti ku ata vendosin me si të duan ata dhe me votat që duan ata
Këtu bihet dakord me konsensus dhe me drafte te pranuara bashkërisht, përndryshe ata po cenojnë funksionimin e Këshillit Politik.
Ne jemi të gatshëm të vazhdojmë punën sapo të reflektojnë.

Deklarata e plote, Petrit Vasili:

Doja që të iu shpjegoj që bëhet fjalë për bojkotimin nga ana e Partisë Socialiste të marrëveshjes së 14 janarit dhe të 5 qershorit. Kërkesa parimore e opozitës së bashkuar është një kërkesë që ndërton konsensus, ndërton dialog dhe ruan frymën e 14 janarit që prodhohej dhe dokumenti shumë të rëndësishëm dhe marrëveshja e 5 qershorit.

Sot jemi para faktit, ne shpresojmë shumë dhe jemi këtu me durim dhe do vazhdojmë të jemi me durim të presim që Partia Socialiste të mos bojkotojë në mënyrë përfundimtare, në mënyrë të njëanshme, të shkatërrojë konsensusin e 14 janarit dhe 5 qershorit dhe të shënojë së paku një rekord të ri pozitiv kundrejt ngjarjeve shumë të rënda, të miratimeve të njëanshme që ajo ndërmori në 30 korrik.

Ky është një shans besoj, i madh për Partinë Socialiste, jo për opozitën e bashkuar, të cilës nuk ia ndal dot njeri as mundësitë për t’u drejtuar, por opozita është si gjithmonë në këtë Këshill ashtu si ishte në marrëveshjen e 5 qershorit, të cilën e respektoi dhe e respekton pikë për pikë dhe sot sërish kërkon dhe po bën të pamundurën për të ruajtur Këshillin nga bojkotimi i njëanshëm i Partisë Socialiste nga një imponim i jashtëm i Partisë Socialiste dhe nga dëshira e shfrenuar e Partisë Socialiste për të kthyer Këshillin Politik si një organizëm konsensual në një instrument që thjesht dhe vetëm do të donte të imitonte Parlamentin e njëanshëm dhe një partiak që ekziston në Republikën e Shqipërisë.

Pra ky është thelbi i gjithë problemit dhe besojmë që është moment i rëndësishëm për të reflektuar për partinë Socialiste, për të mos u zhytur edhe më thellë në logjikën e njëanshmërisë e cila e polarizon shoqërinë, nuk ndryshon fatet elektorale të Partisë Socialiste të cilat janë pa kthim dhe humbëse, por do ti ruante vendit gjithsesi një tensionim social dhe politik krejtësisht të panevojshëm për shkak të kësaj sjelljeje të Partisë Socialiste.

“Zgjedhorja”, Bushati: I kemi votat në parlament! Bylykbashi: Edhe më 2001 i patët, por…

Reforma Zgjedhore dhe se çfarë pritet nga kjo “paqe e re” mes forcave politike është pjesë e diskutimit të emisionin “Real Story”. Deklarata e Oerd Bylykbashit se me Edi Ramën nuk ka zgjedhje të lira ka shkaktuar një debat mes tij dhe deputetit socialist Ervin Bushati në emisionin “Real Story” në News 24. Bylykbashi tha se opozita i qëndron faktit të krijimit të një qeverie tranzitore para zgjedhjeve, ndërsa Bushati tha se palët nuk janë armiq por janë në një garë, ku do të ketë fitues dhe humbës. Bushati tha se mazhoranca i ka votat për ta kaluar reformën në Kuvend, por ka zgjedhur të përfaqësohet me ¼ e saj dhe t’i besojë opozitës për një marrëveshje konsensuale mes forcave politike.

Pjesë e debatit:

Bylykbashi: Qëndrimi i opozitës është i palëkundur, me Ramën nuk mund të bëhen zgjedhje të lira e të ndershme. Vendimmarrja e opozitës se çfarë do të ndodhë në zgjedhjet, që do jenë zgjidhje e krizës politike, është e qartë, me Edi Ramën zgjedhje nuk ka. Ajo që është një fakt, me Ramën zgjedhje të lira e të ndershme shqiptarët nuk mund të kenë.

Bushati: Unë paraqes mazhorancën, dhe ne kemi përgjegjësi ndaj qytetarëve që të japim rezultate. Shqiptarët nuk duhet të na shohin si armiq, jemi garues. Jemi si në një garë, që ndeshen dy kundërshtarë për të fituar. Sot PS në atë tryezë, në politikën shqiptare, ka mbi 50%, dhe po operojmë me ¼. Kjo është shenjë e besimit të mirë që i japim opozitës, sepse i kemi numrat dhe në Parlament. Mbaj mend një shprehje të bukur që tha sot Bylykbashi në tryezë “Prezantimi real i forcave politike”.

Bylykbashi: Kjo është batuta e fundit. Ju të gjithë e kujtoni, më 2001 ODIHR tha se gjerësia e fitores së PS ishte në pikëpyetje. Më pas doli PE që vuri kusht konsensusin, dhe më 2002 u ra dakord për një reformë konsensuale, sepse edhe pse i kishte votat PS, nuk mund t’i përdorte. Jemi kthyer 18 vite pas.

Bushati: Anglia është kthyer 300 vite pas dhe nuk po zgjidh dot Brexit. Ky është realiteti i ri që po jetojmë. Çfarë duhet të themi që Britania është kthyer në kohën e Çarlsit.

Kusht apo objektiv largimi i Ramës? Bylykbashi: Me të nuk ka zgjedhje të lira

“Me Edi Ramën zgjedhje të lira dhe të ndershme nuk ka. Ne i qëndrojmë kërkesës për një qeveri tranzitore, përpara zgjedhjeve”. Kjo ishte deklarata e Oerd Bylykbashit, të mandatuarit të PD-së në tryezën politike të reformës zgjedhore, në emisionin “Real Story” në News 24, kur u pyet nga gazetari Sokol Balla nëse largimi i Ramës si kryeministër ishte kusht apo jo i opozitës në këtë tryezë që solli paqen e re mes partive politike.

“Ne jemi vend me një katalog shkeljesh skandaloz. Kemi shumë shkelje, nga të drejtat bazë te ato të lirisë së medias. Me këtë proces që kemi nisur tani, është e kotë që PS t`i këndojë paqes. Ky do jetë proces shumë intensiv, do përfshihen shumë aktorë. Qëndrimi i opozitës është i qartë; me Edi Ramën nuk mund të bëhen zgjedhje të lira dhe të ndershme. Ne i qëndrojmë kërkesës për një qeveri tranzitore, përpara zgjedhjeve” u shpreh Bylykbashi duke i qëndruar kështu në koherencë asaj që kreu i demokratëve Lulzim Basha tha pak orë më parë për mediat se “Me Edi Ramën nuk ka zgjedhje të lira dhe të ndershme”.

Bylykbashi tha se kjo tryezë politike u shty kaq shumë për shkak të vonesave të PS, por në fund u arrit ajo që kërkoi opozita që në tetor, një këshill politik jashtë parlamentit. Bylykbashi tha se Ramës i mundon qartazi vullneti politik ose e ka negativ, ku deri dje deklaronte se reforma do të zhvillohej brenda Kuvendit dhe sot po diskutohet për arritjen e një konsensusi ndërpartiak jashtë tij.

“Ky dokument përcakton rregullat me të cilat ne do përballemi, pa kompromis për Reformën Zgjedhore. Është detyrim që Shqipëria ka karshi OSBE. Shqipëria me këtë barrë të rëndë, merr sot drejtimin e këtij institucioni. Ajo që ne na duhet është një dy muajsh shumë intensiv për të bërë një Reformë Zgjedhore, ku të mos ketë shitblerje votash, cenim të votave. Reforma Zgjedhore është kushti. Ramës i mungon qartazi vullneti ose e ka atë negativ. U mbajt për moment të fundit vendimi për pjesëmarrjen në Tryezën Zgjedhore për shkak të vonesave nga pala tjetër pasi kishte tentativa vonese nga pala tjetër. Këshilli Politik ka shumë vlerë, kjo është më e rëndësishmja. Dokumenti ka bërë që palët të angazhohen, jashtë parlamentit, dhe mos bëhet Reforma Zgjedhore siç i do qejfi.

Ajo s’mund të bëhet në Parlament, do të bëhet jashtë saj dhe me ekspertë jashtë parlamentit. Rama flet shumë i bindur se Reforma do bëhet në Kuvend dhe ja ku jemi sot. Zgjedhjet sa më shpejtë janë e vetmja zgjidhje për krizën politike. Sot demokracia ka rënë dhe kushtetuta bashkë dhe është shumë e rrezikshme” tha Bylykbashi.

Opozita propozon votimin elektronik: Shmang shit-blerjen e votës

Opozita e bashkuar doli me një propozim konkret në lidhje me shmangien e fenomenit të shit-blerjes së votës, dhe ajo është votimi elektronik. Ish-deputeti demokrat Oerd Bylykbashi tha se opozita ka propozime konkrete për Reformën Zgjedhore që janë plotësisht të realizueshme, por se mazhoranca nuk dëgjon nga ai vesh. Bylykbashi tha se opozita është e vendosur të luftojë fenomenin e shit-blerjes së votës dhe votimi elektronik është një zgjidhje e saj.

“Ka propozime konkrete për zgjedhjet sa i përket votimit. Identifikimi elektronik, votimi elektronik, është një zgjidhje. Duhet të luftojmë shit-blerjen dhe manipulimin e votës, nëpërmjet marrjes së kartave të identitetit. Të luftojmë presionin dhe manipulimin që bëjnë qendrat e votimit. Do të bëjë të mundur heqjen e duarve nga kutitë e votimit dhe do të garantojë një numërim të besueshëm. Propozimi ynë është i qartë. Mesa duket mazhoranca nuk dëgjon nga ai vesh. Opozita drafton rekomandimet e OSBE/ODIHR. Zgjidhjet që nuk gëzojnë besimin e palëve nuk mund të jenë funksionale, komisionerët të ushtrojnë detyrën e tyre pa manipuluar votat. Zgjidhjet tona konkrete janë plotësisht të realizueshme.” tha Bylykbashi , i cili foli pas mbledhjes që opozita e bashkuar zhvilloi për rreth dy orë në lidhje me diskutimet me Reformën Zgjedhore, ku mblodhi grupin e saj të punës në selinë blu.

Takimi që nisi në orën 18:00 kishte në program të saj të diskutimit 3 pika kryesore që lidheshin me rekomandimet e ODIHR-it, votimin elektronik dhe shmangien e votimeve familjare.

PD i bën ‘avokatin’ Metës te Komisioni i Venecias (por 13 tetorin nuk e njeh)

Oerd Bylykbashi dhe Klajda Gjosha kanë zhvilluar një takim me delegacionin e Komisionit të Venecias, që ndodhet në Tiranë për një vizitë zyrtare. Takimi nisi rreth orës 08:00 të mëngjesit dhe ka zgjatur rreth 55 minuta. Pas mbledhjes, ku është diskutuar për shkarkimin e Ilir Metës nga Kuvendi, ish-deputeti i Partisë Demokratike, Oerd Bylykbashi, nuk ka treguar detaje nga biseda me përfaqësuesit e Komisionit të Venecias. Megjithatë, në deklaratën për mediat, Bylykbashi la të kuptohet se para juristëve të Venecias, ka bërë ‘mbrojtjen’ e Metës.

“Kushtetuta është mjaftë e qartë; Presidenti i Republikës shkarkohet nga Gjykata Kushtetuese. Presidenti është përpjekur të garantojë unitetin e popullit dhe pluralizmin në vend. Kjo është detyrë fisnike. Presidenti i dha garancinë shqiptarëve që zgjedhjet të bëheshin në një moment të dytë. Ne bëm të qartë dhe aspektin politik, pse kemi ardhur në këtë situatë. Raporti i ODIHR ësthë lajmërim i vdekjes së zgjedhjeve në Shqipëri”, tha ndër të tjera Bylykbashi.

Megjithatë, ndonëse opozita përpiqet të mbrojë Metën, në fakt, Partia Demokratike nuk e kanë njohur dekretin e 13 tetorit. Pra, edhe pse Bylykbashi shprehet se ‘presidenti u dha mundësi shqiptarëve që zgjedhjet të bëheshin në një moment të dytë’, partia e tij nuk e ka njohur këtë vendim të kreut të shtetit, që tashmë e mbron përpara Komisionit të Venecias.

Ndërkohë, Klajda Gjosha, që ishte së bashku me Bylykbashin në takim me delegacionin e Komisionit të Venecias, u shpreh se mazhoranca duhej t`i drejtohej Gjykatës Kushtetuese për veprimet e Metës. “Sot diskutuam mbi një çështje që është e paprecedentë. Në këtë moment, ku qeveria do duhej të fokusohej për plotësimin e kushteve për negociatat, merremi me një çështje që është mjaftë e rëndë për imazhin e vendit. Për mua është për të mbuluar gjithçka që shkon keq në qeverisje. Raporti i OSBE/ODIHR tregon se zgjedhjet në Shqipëri janë pa standarde. Kush ka pasur pikëpyetje për veprimet e presidentit do duhej t`i drejtohej Gjykatës Kushtetuese”, tha Gjosha.

“Do dështojë”, PD-LSI ‘pendohen’ që votuan Reformën në Drejtësi

Tre vjet nga data 21-22 korrik, që solli miratimin unanim të ndryshimeve kushtetuese në Parlament, që i hapën rrugën Reformës në Drejtësi, ka bërë që përfaqësues të opozitës të reagojnë, duke përkujtuar atë datë. I pari që reagoi nga opozita, ishte Oerd Bylykbashi, ish-nënkryetar i Komisionit përgjegjës për hartimin e Reformës në Drejtësi. Tre vjet pas votimit në kuvend, ish-deputeti i opozitës shprehet për se drejtësia tashmë është kapur nga Edi Rama.

“Ja ku jemi tre vite më ps. Para dy ditësh Gjykata e Durrësit skandalizoi të gjithë komunitetin e juristëve, por edhe shumë njerëz të thjeshtë, duke marrë një vendim për konfirmimin e mandatit të kandidates së PS për kryetare bashkie kur po kjo gjykatë me vendim ia kishte refuzuar mandatin. Një brutalitet antikushtetues! Rama kësaj rradhe ka bërë gjyqtar-shopping. Ky skandal ka tmerruar çdo parim të sigurisë juridike”, shkruan ndër të tjera Bylykbashi në një status të tij. Më pas ka reaguar dhe nënkryetari i LSI, Petrit Vasili, i cili gjithashtu shprehet se Edi Rama ka kapur drejtësinë. “Të gjitha detyrimet e vëna në Kushtetutë në 21-22 korrik nga strikte, të prera e rigide, u bënë si llastik që e hapte qeveria, pa kushtetutë e ligj, sa i do qejfi për ta kapur totalisht drejtësinë, shumë më keq se më parë”, shkruan ndër të tjera Vasili.

Në këto kushte, si Oerd Bylykbashi dhe Petrit Vasili shprehen të zhgënjyer, ndoshta për votën që i dhanë reformës në drejtësi. “Qytetarët i besuan puthjes së 21-22 korrikut, por zhgënjimi i tyre pasi humbën edhe atë pak drejtësi që kishin, kërkon sot që ndërkombëtarët ti japin shuplaka dhe jo lëvdata qeverisë për kapjen skandaloze të drejtësisë”, shkruan ndër të tjera Vasili, duke pasur parasysh takimin e ish-ambasadorit të SHBA Donald Lu dhe asaj të BE Romana Vlahutin, të cilët pas votimit në parlament të reformës, patën një takim miqësor mes tyre.

Ndërkohë, Oerd Bylykbashi shprehet dhe më pesimist dhe i zhgënjyer, duke treguar se sipas tij ky sistem drejtësie do të dështoi brenda 10 vitesh. “Para tre vitesh kam deklaruar publikisht se me këtë arkitekturë hibride që nuk ka kushëri askund mes sistemeve evropiane, frut i një eksperimenti, ky sistem drejtësie dështon brenda 10 vitesh. Nuk është se kam ndryshuar mendim, por shpresën e kam që ta kem gabim. Tani bindja ka triumfuar mbi shpresën, për fat të keq”, shprehet ndër të tjera Bylykbashi.

Opozita refuzoi fillimisht të bashkëpunonte dhe votonte ndryshimet kushtetuese për Reformën në Drejtësi, por më pas, e gjendur nën presionin ndërkombëtar të SHBA dhe BE, të cilët u investuan fuqishëm për miratimin e kësaj reforme, opozita votoi në unanimitet pro ndryshimeve kushtetuese. Megjithatë, tre vite më pas, reagimet dhe qëndrimet e opozitës, shpesh duke sulmuar dhe ndërkombëtarët, tregojnë raportin e saj me reformën në drejtësi, aq sa tani lë të kuptohet se është bër pishman që ka votuar këtë reformë.

Ngritja e SPAK, Xhafaj: Vettingu në punë dhe në gusht

Reforma në drejtësi në Shqipëri prej disa vitesh po prodhon debate të forta, në fillim me hartimin dhe me pas me zbatimin. Sot bashkëhartues dhe miratues të saj si dhe ekspertë të sistemit të drejtësisë kanë këndvështrime të ndryshme për mënyrën e zbatimit. Opozita dhe presidenti mendojnë se reforma është deformuar në zbatim dhe nuk i përmbahet tekstit kushtuetues të miratuar me unanimitet, dhe se po shkon drejt kapjes politike të sistemit. Eksponentë të PS në qeveri, si dhe ekspertë pjesmarrës në hartimin e reformës sjellin argumenta të kundërta. Vështirësitë në zbatim kanë sjellë mosfunksionimin e Gjykatës kushtetuese dhe Gjykatës së lartë. Mimoza Picari raporton nga Tirana.

Reforma në drejtësi u miratua me 140 votat në Kuvendin e Shqipërisë në 22 Korrik të vitit 2016. Ajo u parapri nga debate të forta, për më shumë se një vit dhe u asistua nga ekspertë të Euralius OBDAT dhe Komisioni i Venecias. Miratimi erdhi pas ndërhyrjes dhe ndërmjetësimit të zyrtarëve të lartë BE dhe SHBA.

Ecuria e zbatimit të reformës në drejtësi ka patur ulje ngritje dhe autorë të hartimit dhe miratimit të saj si dhe ekspertë të sistemit kanë këndvështrimë të ndryshme për rezultatet, 3 vjet pas miratimit.

“Kjo është një periudhë e vështirë tranzicioni, edhe sikur idealisht kjo periudhë tranzicioni të shkonte sipas mënyrës që u ideua, aq komplekse sa ishte, do kishte vështirësitë e veta teknike”- thotë Fatmir Xhafaj, kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

“Nuk do të them, a është sukses apo është dështim, por mund t’ju them se nëse do të ishte vërtet një sukses, Shqipëria asnjë sekond nuk do të ishte pa Gjykatë Kushtetuese”- shprehet Ilir Meta, President i Shqiperisë.

“Shqiptarët kishin nevojë për reformën në drejtësi, si ujët e pakët. Por mënyra se si bëhët reforma në drejtësi është thelbësore. Ne kemi një sistem që është rrënuar tashmë, dhe ndërkohë nuk është ngritur ende i riu”- pohon Oerd Bylykbashi, nënkryetar i komisonit të refromës në drejtësi.

“Nëse do të shohim kushtetuën në dispozitat tranzitore, aty janë vënë ca afate. Nëse do të ishin respektuar me atë consensus që u miratua kushtetuta, sigurisht që ne nuk do ishim në këtë gjendje, ku ka problematikë përsa i përket funksionimit të organeve”- pohon Sokol Sadushi, Drejtor i shkollës së magjistraturës.

Ndarja mes palëve nisi menjëherë pas miratimit me konsensus të reformes. Në gusht 2016, nuk u arritën afatet e miratimit të 7 ligjeve të emergjencës sic u quajtën ato për ngritjen e organeve qeverisëse të sistemit, përfshi dhe Vettingun rivlerësimin e gjyqatrëve dhe prokurorëve.

“Nga ana tjetër ne kemi faktin që ligjet sot kanë ndryshuar në thelb sistemin e drejtësisë që u miratua në datën 22 korrik 2016. I vetmi ligj që miratua me consensus ishte ai për ngritjen e SPAK”- sqaron Oerd Bylykbashi, nënkryetar i komisonit të refromës në drejtësi.

“Duhet të pranojmë që PD hyri e sforcuar në konsensusin e 140 votave të Kuvendit. Një vit u vonua Vetting-u në proçesin e zbatimit. 6 muaj ju desh me ankimin në Gjykatën Kushtetuese dhe 6 muaj nga çadra. Sepse vetëm pas marrëveshjes së majit të 2017-ës u bë e mundur që të ngriheshin institucionet e Vetting-ut, për arsye sepse mosardhja e përfaqësuesve të PD e bëntë proçedurialisht të pamndur proçesin”-sqaron Fatmir Xhafaj, kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

“Askush nuk mund të guxojë të thotë pa u skuqur, që vonesë shkaktoi opozita pse dërgoi në Gjykatë Kushtetuese ligjin e Vetting-ut për shkeljet që i ishin bërë kushtetutës së 22 korrikut. Kjo është e drejtë e pamohueshme e kujtdo” – argumenton Oerd Bylykbashi, nënkryetar i komisionit për reformën në drejtësi.

Sipas kryetarit të komisionit për hartimin e reformës në drejtësi Fatmir Xhafaj, bllokimi i ngritjes së organeve të Vetting solli bllokimin e Këshillit të emërimeve në drejtësi për nje vit.

“Këshilli i emërimeve në Drejtësi solli efektin tek Gjykata Kushtetuese. Të mos harrojmë ping-pongun mes presidencës dhe kuvendit apo konfliktin me prokurorinë për kriteret e përzgjedhjes së anëtarëve për Këshillin e Emërimeve në Drejtësi, pra një sërë proçesesh. Por nga ana tjetër nuk e përjashtoj faktin, që me pak kujdes dhe me më shumë vëmendje mund të kishtë një ritëm shumë më të mirë”- sqaron Fatmir Xhafaj, kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

“E gjithë beteja sot është se kush do të kontrollojë Gjykatën e Lartë dhe atë Kushtetuese. Nëse e kontrollon kryeministri Edi Rama, jo vetëm do të rrëzojë dekretet e Presidentit, jo vetëm do të shkarkojë presidentin e republikës, por do t’i vërë vulën e Gjykatës Kushtetuese të gjitha ligjeve, siç është ligji i teatrit apo konçensionet skandaloze nëse shkojnë në Gjykatë Kushtetuese”- argumenton Oerd Bylykbashi, nënkryetar i komisionit për reformën në drejtësi.

“Gjatë gjithë periudhës së qeverisjes së saj, lidershipi i PD ka funksionuar mbi bazën e kontrollit politik të sistemit. Në mentalitetin e tyre ishte që sistemi është i kontrolluar. Vetë sistemi është ndërtuar pikërisht për të shmangur kontrollin politik”- thotë Fatmir Xhafaj, kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

“Kushtetuta u transformua, u ndryshua, u dhunua për të prodhuar sistemin që do të prodhojë kapjen dhe sot Vetting-u është një instrument qartazi, ku ata që i duhen PS selektohen dhe kalojnë për miratim në organet e tjera”- shprehet Oerd Bylykbashi, nënkryetar i komisionit për reformën në drejtësi.

“Këtë nuk mund ta thotë opozita për një fakt fare të thjeshtë. Opozita ka qenë bashkëpjesmarrëse në përzgjdhjen e emrave të komisionerëve të organave të Vetting-ut. Emrat janë votuar edhe nga PS edhe nga PD edhe nga LSI”- thotë Fatmir Xhafaj, kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

Presidenti i republikes ILir Meta ish-kryetar i LSI, ka shprehur rezerva të forta për reformën në drejtësi duke akuzuar kryeministrin Edi Rama se ka kapur sistemin i ndihmuar nga një kor i strukturuar ndërkombëtarësh, si është shprehur ai.

“Unë kam bërë çdo përpjekje, ta dinë shqiptarët që Shqipëria të mos mbetet bëhët një vend qesharak. As para së të bëhej reforma në drejtësi, edhe për zbatimin e reformës, e cila është kthyer në një ramaformë, sepse po të ishte zbatuar si reformë kushtetuese që u miratua me konsensusin e të gjithëve nuk do ishim në këtë situatë”- shprehet Ilir Meta, President i Republikës në një komunkim me median.

“Presidenti dhe partia që ai ka drejtuar para së të zgjidhej president, kanë votuar 7 ligjet kuadër të reformës në drejtësi, pra do të thotë që ka patur vullnetin e plotë në proçesin e hartimit dhe miratimit të këtyre 7 ligjeve. Nëse sot janë në opozitë dhe ka gjykim tjetër, nëse sot ka një interes tjetër, kjo është çëhtje tjetër. Po i them Presidentit dhe kujtdo tjetër në këtë vend, kush të dojë Fatmir Xhafaj, Edi Rama Ilir Meta mund të shohin ëndrra për ta kapur sistemin, por nuk kapet më ky sistem”-sqaron Fatmir Xhafaj, kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

“E kam thënë dhe herë tjetër kur politika të kuptojë se nuk do të ketë më dorë mbi sistemin e drejtësisë atëherë do të këtë dhe acarimin”- shprehet Sokol Sadushi, drejtor i shkollës së magjistraturës.

“Reforma e Drejtësisë në fakt është zbatuar në përputhje më kushtetutën dhe legjislacionin vendas. Ky është një proçes kompleks. Reforma po ecën përpara dhe është e pakthyeshme”- u shpreh Luigi Soreca, Ambasador i BE në Shqipëri.

Sot tre vjet pas miratimit të reformës në drejtësi Gjykata kushtetuese ka vetëm një anëtare të cilës i ka mbaruar mandati, dhe Gjykata e Lartë nuk ka anëtarët e mjaftueshëm për vendime. Vettingu, ka larguar mbi 60 gjyqtarë dhe prokurorë ndërsa 35 kanë dhënë dorëheqje. Në systemin e drejtësisë mungojnë 102 gjyqtarë dhe prokurorë, tej parashikimeve të optimistëve të kësaj reforme.

“A do kishte largime kaq të mëdha. Kjo është një çështje që nuk mund të mendohej nga askush. Si mund të mendohej, përsa kohë që nuk kishte të dhëna objektive, fakte”- pohon Sokol Sadushi drejtor i shkollës së magjistraturës.

“Kam qenë i vetëdijshëm që një pjesë e mirë e atyre që shërbenin në sistem do të dilnin nga sistemi, por deri në këto përmasa, që të jem dhe unë i sinqertë nuk e kam menduar”- pohon Fatmir Xhafaj kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

“Vettingu po shkakton një situatë që ne e kemi paralajmëruar, do të krijojë një gropë të madhe”- thotë Oerd Bylykbashi nënkryetar i komisionit për reformën në drejtësi.

“Opozita ka parlajmëruar vetëm një gjë që nuk e do reformën në drejtësi. Nuk them që nuk ka probleme, por janë të përkohshme, dhe si të tilla të justifikuara në raport me atë cfarë presim të ndërtojmë në këtë shoqëri” –argumenton Fatmir Xhafaj kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

Në gjykatën Kushtetuese sot ka 108 cështje që presin gjykimin, ndërsa në gjykatën e lartë mbi 32 mijë cështje që do te duan sipas ekspertëve disa vite të shqyrtohen.

“Më garanto drejtësinë thotë qytetari shqiptar, që kur të shkojë në gjykatën e shkallës së parë mundësisht të mbaroj punë që aty, pa shkuar në shkallët e tjera”- thotë Oerd Bylykbashi nënkryetar i komisionit për reformën në drejtësi.

“Ne kemi aktualisht 5 çështje të familjarëve të viktimave të tragjedisë së Gerdecit. Në Gjykatën e lartë ne nuk kemi ende një mundësi për t’u gjykuar, sepse presim të shprehet kjo gjykatë e cila është bllokuar”- pohon Dorjan Matlia, avokat.

“Midis gjyqësorit me disa njerëz që e kishin kthyer në pazar dhënien e vendimeve, dhe një gjyqësori që respekton ligjin dhe vetëm ligjin, unë do të preferja të zgjidhja këtë të dytin edhe sikur për pak kohë të mungonte i pari”- shprehet Fatmir Xhafaj kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

Drejtor i shkollës së magjistraturës porta furnizuese e sistemit me gjyqtarë dhe prokurorë thotë se janë thuasje trefishuar kandidatët me qëllim plotësimin e boshllëqeve dhe shpreson se deri në vitin 2026, kur është parashikuar të përfundojë Vettingu i afro 700 gjyqtarëve dhe prokurorëve sistemi do ta ketë marrë veten. Ndërsa Z. Fatmir Xhafaj shpreson se shumë shpejt Gjykata kushtetuese dhe ajo e lartë do jenë funksionale.

“Organet e Vetting-ut duhet të punojnë me prioritet për organet e reja të sistemit që do të thotë se organet e Vetting-ut nuk kanë luksin të bëjnë pushime, dhe as të zvarrisin çështjet, sepse prandaj paguhen shumë shumë herë më tepër se kushdo tjetër në këtë vend, pikërisht për këtë gjë. Së dyti KED vetë duhet të ketë një ritëm tjetër”- thotë Fatmir Xhafaj kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

Autoritetet thonë se së shpejti priten të ngrihen dhe të zgjidhen dhe organe të tjera pjesë të reformës në drejtësi si Inpsktori i drejtësisë Prokurori i përgjithshëm dhe Njësia e posacme e antikorrupsionit dhe krimit të organizuar, ose Spak sic njihet ndryshe, që do të hetojë dhe gjykojë zyrtarët e lartë dhe politikanët, Por a ka vend për shpresë në përfundimin me sukses të reformës në drejtësi,

“Abuzohet shpeshherë me faktin, 3 vjet çfarë u bë? Unë besoj që bëhet në mënyrë të qëllimshme nga kundërshtarët e këtij proçesi dhe nga ata që kanë një pritshmëri të lartë”- thotë Fatmir Xhafaj kryetar i komisionit të reformës në drejtësi.

“Drejtësinë komplet ramaformë, tani të marrë dhe gjithë pushtetin vendor dhe të gjithë të dalin në diell dhe t’i bien dajres. Bukur shumë bukur”- shprehet me ironi Ilir Meta President i Republikës gjatë një konference për shtyp.

“Ne nuk duhet ta shohim më trishtim. Ju e dini që shkaku kryesor pse nisi reforma në drejtësi ishte korrupsioni”- thotë Sokol Sadushi, drejtor i shkollës së magjistraturës.

“Në duam të shohim zbatimin e ligjeve dhe njerëz në burg. Të gjithë politkanët të kuptojnë vlerën që ka mbështetja e kësaj reforme që unë besoj se po shkon në drejtimin e duhur”- pohoi Genoveva Calavera, në fjalën e saj në Samitin e Poznamit në Poloni.

“Unë pres me padurim ngritjen e SPAK-ut. Mundet të jetë një pritshmëri e gabuar por e presim të gjithë. E presim për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar. Nganjëherë dhe ajo që nuk është e mirë, është më mirë të shkojë para se sa të mbetet në lluc”- thotë Oerd Bylykbashi, nënkryetar i komisionit për reformën në drejtësi./VOA/

Raporti ODIHR, opozita: Tha se nuk pati zgjedhje

Publikimi i raportit paraprak i OSBE-ODIHR nuk i kurseu kritikat si për qeverinë, ashtu edhe për opozitën në lidhje me mbarëvajtjen e zgjedhjeve dhe nuk la mënjanë as KQZ-në. Pas publikimit të këtij raporti kanë ardhur edhe reagimet e opozitës duke deklaruar se raporti i OSBE/ODIHR vërtetoi edhe një herë se në 30 qershor nuk ka zgjedhje, pasi qytetarët nuk kishin mundësi për të zgjedhur.

Ish-deputeti i PD, Oerd Bylykbashi e cilësoi raportin e si më të ashprin se misioni vëzhgues i OSBE/ODIHR ka publikuar në këto 28 vitet e fundit.

“OSBE/ ODIHR iu tha shqiptarëve se më 30 qershor nuk pati zgjedhje. Mungesa e zgjedhjes i ka bërë këto zgjedhje nul. ODIHR iu tha shqiptarëve se ata nuk patën mundësi për të zgjedhur dhe kandidatët nuk kishin rivalë. Kjo është deklarata më e fortë dhe më ashpër që ka bërë në këto 28 vjet OSBE/ODIHR. Kjo deklaratë e sotme bëri nul të gjitha përpjekjet e Edi Ramës dhe organizimin e një farse më 30 qershor. Opozita do të vazhdojë të provojë çdo shkelje më 30 qershor dhe do të bëjë të mundur që shqiptarët të zgjedhin në zgjedhje të lira e të ndershme.’ -tha Bylykbashi

Në të njëjtën linjë ishte edhe ish-kryetari i grupit parlamentar të LSI, Petrit Vasili, i cili tha se raporti konfirmoi se procesi i zgjedhjeve ishte i paligjshëm dhe qytetarët nuk kishin mundësi të zgjidhnin.

“Vlerësojmë raportin e OSBE/ODIHR për votimet. Raporti konfirmoi që u zhvillua një proces i paligjshëm. Raporti konfirmon që mos-zbatimi i Dekretit, i paligjshëm. Raporti konfirmoi që vetëm Gjykata Kushtetuese shprehet për Dekretin. Raporti konfirmoi që nuk pati asnjë mundësi për zgjedhje nga qytetarët dhe se vendimet e KQZ kanë qenë sipas urdhrit partiak”-tha Vasili