Nga SOKOL BALLA
Në tre tetor 1990, dy Gjermanitë u ribashkuan. Kishte kaluar një vit historik. Nisja e ribashkimit në 9 nëntor 1989, me rrëzimin e murit të Berlinit, solli rënien e mureve të tjera dhe të Perdes së Hekurt. Kulmi ishte dhjetori 1989 dhe ngjarjet e Rumanisë. Ceausescu dhe e shoqja, u ekzekutuan live nga një proces gjyqësor që zgjati më pak se një orë dhe që i dha kështu fund një prej diktaturave më të egra të Lindjes Komuniste. Një nga, pasi më e egra nuk ishte dorëzuar akoma. Diktatura e proletariatit në Shqipëri ishte shndërruar prej kohësh në diktaturën e një grushti njerezish, që dekoratë të vetme kishin pjesëmarrjen në Luftën Nacionalçlirimtare, ose të mbijetuarit e fundit nga vetëshkatërrimi i Byrosë Politike, me eleminimet reciproke, që nisnin me xhelozi dashuriçkash mes pinjollëve të Bllokut, e që përfundonin me ekzekutimin e baballarëve të trullosur nga dashuria për bijat e bijtë e tyre tekanjozë. Por viti 1990 nisi t’i zbriste bllokmenët në tokë. Dy korriku dhe tre mijë shqiptarët që hynë në ambasadën gjermane shokuan vendin dhe trullosën dhe gjithë ata që ende shpresonin se Shqipëria si shkëmb graniti, do t’i shpëtonte stuhisë së revolucioneve paqësore që shembën perandorinë e kuqe të lindjes, që shtrihej nga Sazani e deri në ujërat ndërkombëtare të Tajvanit.
Vetëm një eveniment arriti t’i jepte pak frymëmarrje Bllokut: në qershor 1990, nisi Kupa e Botës, Italia 90. Dhe në korrik ishin ndeshjet më të rëndësishme: gjysmë finalet dhe finalja e madhe e Romës. Tirana që paradite zjente dhe xhiron e Bulevardit e kishte zhvendosur te Rruga e Ambasadave, në netët e futbollit botëror të korrikut, nuk pipëtinte. Katër ekipet më të bukura të të gjitha kohërave ndesheshin në gjysmë finale. Argjentina dhe Maradona turpëruan Italinë e madhe mu në San Paolo të Napolit të Diegos, ndërsa Gjermania elemininonte me penallti Anglinë në Olimpico. Finalja që ndoshta nuk është nga më të bukurat e botërorëve, kishte një fund thuajse të parashkruar. Gjermania kishte shkëlqyer gjithë ndeshjet. Kupa e Botës po shkonte në duart e saj. Europa po barazonte Amerikën Latine me kupa, ndërsa Gjermania po fitonte të tretën. Penallti në minutën 81. Kontestimet i shuan Andi Brehme. I tregon portierit Goicoechea me gisht, se ku do ta gjuante topin. Mbrojtësi i majtë gjerman, godet fort. Tundet Olimpico. Tundet Gjermania. Ishte ora 22:30. Tirana bosh shkundet si nga një tërmet: “Goooooool”, ulërasin tre mijë shqiptarët e strehuar në ambasadën Gjermane. Për herë të parë u kishin kthyer dritat, pas dy javëve. Po bërtisnin për Gjermaninë e tyre, për atdheun e tyre të ri. Për kampionët e Beckenbauer.
Por në tre tetor 1990, në festimet e bashkimit, gjermani i madh Franz, mungoi. Fati e solli që atë ditë, ai të ishte sërish në Tiranë. Në tre tetor 1990 ndërsa gjermanët festonin bashkimin, traineri i ri i Olympic Marseille, kishte ardhur të mbronte në ndeshje kthimi, fitoren ndaj kampionëve shqiptarë të Dinamos. Ndeshja e parë në Francë, 5 me 1 për kampionët vendas. I vetmi gol me penallti, shënuar nga Ermal Tahiri, i biri i presidentit të kohës të Federatës Shqiptare të Futbollit. Por rezultati ishte edhe më i thellë kundër shqiptarëve. Eduard Abazi, Rudi Vata, Josif Gjergji dhe Ilir Daja ishin arratisur pak para ndeshjes, duke i shënuar kështu një tjetër “gol” skuadrës së preferuar të regjimit komunist. Ndeshja e kthimit ishte një formalitet, por stadiumi ‘Qemal Stafa’ ishte plot. Mbi 12 mijë vetë nuk kishin ardhur për të parë Dinamon e shkëlyer nga të arratisurit, por as Jean Pier Papin, as Eric Cantona, as Jean Pierre Tigana. Njerëzit mbushën stadiumet jo thjesht për të parë Franz Beckenbauer. Ai kishte ardhur dhe më herët në Tiranë. Më 1971, në kulm të një tjetër pandemie dhe për të shpëtuar nga një turpërim i dytë Gjermaninë Perëndimore që në Shqipëri atë vit rrezikonte sërish eleminimin si më 1967 nga Kampionati Europian.
Njerëzit kishin ardhur të shikonin jo thjesht kampionin e botës, por njeriun që i kishte zgjuar dhe ata nga gjumi letargjik 45 vjeçar, natën kur britma e 3000 tifozëve të arratisur shqiptarë, zgjoi dhe të përgjumurit e fundit të Shqipërisë së vjetër që po vdiste.
Atë natë korriku, nuk di se kujt iu gëzova më shumë: fitores së Gjermanisë apo asaj ulërime disa minutëshe që vinte nga ambasada e saj, vetëm 500 metra larg shtëpisë sime te Mine Peza. Nëna ime, e cila prej vetëm katër muajsh kishte nisur punën në atë ambasadë, natën e finales erdhi më herët. Na tha se kishin ardhur dritat, por në mëngjes me siguri do t’i priste sërish Sigurimi. Thjesht nuk kishin guxuar të linin pa drita stafin gjerman natën e finales. Stafi nuk kishte lënë ambasadën asnjë sekondë, nga frika e një sulmi të papritur të policisë shqiptare, për të nxjerrë jashtë 3000 guximtarët. Të nesërmen dritat u hoqën sërish nga ambasada, por tashmë ishte vonë.
Edhe ambasadat e tjera nisën të mësyheshin nga shqiptarët. Xhiro e bulevardit nisi të spostohej aty. Thuhet se njerëzit ishin kuriozë. Fakt është që në fund të “xhiros” që niste nga rruga e Durrësit dhe përfundonte te Rruga e Kavajës, numri i atyre që dilnin ishte më i vogël se i atyre që hynin. Në një nga këto ditë, para ambasadës çeke, e cila ishte fiks përballë asaj gjermane, një polic u afrua tek une dhe shoku im kurioz: “Tani o futuni, o qërohuni. Ndajeni mendjen. Më prishni punë po të rrini këtu”.
Në tre tetor 1990, nëna ime lajmëroi që do vinte vonë nga puna. Stafi gjerman kishte parashikuar një festë të madhe. Bashkë me babain, iu drejtuam stadiumit. Gjithë jetën tifozë të Tironës ku gjyshi im kishte milituar në fund të viteve 30, kurrë nuk kishim shkuar në një ndeshje të Partizanit, e aq më pak të Dinamos ku nuk luanin bardheblutë. Por unë e kisha një plan.
Nuk ishte e shtunë, por unë theva “tabunë” dhe u lava. Vesha trikon më të mirë që kisha, në atë pasdreke të freskët, dhe në dorë kisha një dosje. “Cfarë ke aty?” më pyeti babai. Të njëjtën pyetje një orë më vonë, ma bënte një polic në shkallët e tribunës B në Qemal Stafa, aty ku unë kisha vrapuar, në përpjekjen e kotë për t’iu fshehur tre policëve, që ndiqnin një djalë, i cili në kohën kur po stërvitej Marseja, i ishte afruar Kaizerit, kishte hapur një dosje dhe i kishte treguar diçka atij.
Babai më kishte blerë një biletë, por kur më tha se atë ditë me kameram e RTSH, do ishte te dhjetëshja poshtë, i kërkova të më merrte me vete. Në dosje kisha kopertinën e një reviste gjermane, sjellë nga ime më. Beckenbauer me kupën e botës, në dorë. E si mund ta humbja atë rast për t’i marrë atij, autografin e parë të jetës sime? Mbaj mend që ju afrova me kujdes dhe qetësinë e dikujt që thyen ligjin në sy të policëve. Ishte pranë kanalit të vogël e të ngushtë që ndante fushën nga pista e zeze. Ishte në shoqërinë e dikujt, atij që më pas do thërriste policët. Duhet të ishte në pozitën e shoqëruesit ndoshta edhe për faktin se duhet të ishte nga shqiptarët e paktë që në tetor 1990 fliste anglisht. Ndaj ndoshta u trash kur unë, pasi preka lehtë Kaizerin në supin e djathtë, i tregova atij foton në dosjen time dhe me një anglishte të çlirët, i fola Perëndisë: “Sir, can I have your autograph, please”. Beckenbauer u kthye i habitur. Pastaj uli kokën për të parë foton, e me siguri u habit më shumë. Tundi kokën lehtë në shenjë pohimi, ndërkohë që Robert Papa, gazetari i Sportit Popullor shqyente sytë e më pas me sytë e shqyer kërkonte policin më të afërt. Si kisha çarë unë deri atje në fushë?? Por garën me kohën e fitova unë. Nxora stilolapsin Pelican, që e kisha blerë fringo të ri atë paradite te kinkaleria përballë ballkonit tim. Kaizeri e mori, dhe firmosi nga poshtë lart fotografinë e vet me Kupën e Botës. Shoqëruesi shqiptar u tensionua dhe me shumë, por “I didn’t care”. Frika më kishte ikur.
I zgjata dorën Beckenbauer.
Vite më vonë kur pashë foton e tij në Rinas më 1971, duke dezinfektuar duart, me kapi një e qeshur budallaqe. Franz ishte një pastërtor klinik. Në atë tre tetor në Qemal Stafa, dora ime e zgjatur ndaj tij, kullonte djersë nga stresi. Ndoshta nëse një ditë do takoj nje alien, mund të kem të njëjtën ndjesi të kontaktit të parë me të panjohurën. Ishte si ndjesia e puthjes së parë, e dashurisë për herë të parë. E kontaktit të parë me botën e ndalueme. E shtrëngimit të duarve me idhullin tim. Të Gjermanisë. Me idhullin e tre mijë refugjatëve të ambasadës.
Ai u mendua një çast. Por pastaj e nxori dorën nga pantallonat e tij bezhë me penca dhe ma shtrëngoi shuuuumë lehtë dorën time të djersitur, duke hequr ftohtë shikimin nga unë dhe parë nga fusha. Pastaj me xhentilesë por jo me takt, fshiu djersën e mbetur nga dora ime, te pantallonat e tij. Unë ika me vrap se ndjeva hapa pas meje. Babai i tmerruar (hajt se ta tregoj ne shpi) më kaloi te hyrja e bllokmenëve, që ofronte një korridor të shkurtër për të dalë jashtë te shkallët e stadiumit. U ngjita me vrap drejt vendit tim në tribunën B. Por tre policët nuk vonuan të më gjenin. E sa vetë mund të kishin një dosje të bukur kafe në dorë, me Brenda një pasuri të tërë? “Çfarë ke aty?” u përsërit pyetja por egër, nga aksenti lab i policit. Dy kolegët e tij zgjatën kokën me kërshëri dhe njëri prej tyre, nuk e fshehu xhelozinë, kur pa firmën e Beckenbauer. Labi me uniformë, mori frymë thellë. Njerëzit përreth u ngritën në këmbë. Nuk ishte kohë e mirë për të qenë polic. Aq më tepër të rrethuar nga njerëz të uritur për bukë dhe për liri. Mbylli dosjen, murmuriti një kërcënim të lehtë dhe u largua bashkë me dy qentë e tij besnikë me uniformë. Unë për ta isha refugjati i tre mijë e njëtë. Por nuk më bënin dot asgjë. Më mbronte firma e Beckenbauer. Kaizeri shpëtoi edhe një tjetër shqiptar, ditën e bashkimit të Gjermanisë.
Gati 18 vjet më vonë në Hilton Vienna, presidenti Duka zbriti të më sillte dy biletat që i kisha kërkuar për finalen e Europianit mes Gjermanisë dhe Spanjës në korrik 2008. Ishte e premte dhe holli gëlonte nga yjet e futbollit. Duka më takon me Saviçeviç e më pas me idhullin tim Platini. E pyes nëse është Beckenbauer. “Prit” më thotë. Zbret me të për pak minuta, por Kaizerin e kërkojnë të gjithë. Pas kurrizit të tij më bën më dorë të afrohem. Por i lë të kuptohet që s’ka problem. Dhe largohem. Ndruaja mos njihte dorën time të djersitur? Ndoshta. Djersa ndërkohë kishte mbuluar sërish shputën e saj…
Këtë qershor, shpresoj shumë të jem në Gjermani, duke ndjekur ëndrrën kuqezi. Nëse po, nuk do mungoj në ndeshjen e parë në Mynih. Thuhet se Bayern Arena, do të ndryshojë emër, e do quhet Franz Beckenbauer Stadium. Shumë gjëra ndryshojnë. Edhe Shqipëria. Kam ndryshuar edhe unë. Por deri në fund Kaizeri do mbetet idhulli im.
Dhe unë refugjati i tij i Tremijë e Njëtë.