Udhëtimi i parë jashtë vendit i presidentit Joe Biden shpalosi filozofinë e tij diplomatike dhe negociuese, ndërsa ai bashkonte aleatët tradicionalë demokratikë të Amerikës, për t’u përballur me sfida të reja dhe të vjetra, si dhe ofroi një pamje shpesh rozë të mundësive të bashkëpunimit me Presidentin rus Vladimir Putin pas një takimi kokë më kokë.
Në vazhdim disa nga përshtypjet kryesore:
NJË RIFILLIM QË NUK U QUAJT KËSHTU
Presidentët Biden dhe Putin nuk e përdorën fjalën “rifillim” për të përshkruar gjendjen e marrëdhënieve midis dy vendeve pas samitit të tyre në Zvicër. Por kjo ishte ajo çfarë takimi arriti, me të dy udhëheqësit që theksuan fusha të qarta mosmarrëveshjesh, edhe pse vunë në dukje fusha në shkallë më të vogël ku mund të bashkëpunonin.
Ata përcollën një respekt të ndërsjellë dhe një skepticizëm të ndërsjellë. Ishte një kthim i papritur në kuadrin më konvencional SHBA-Rusi pas presidencës së Donald Trump-it, i cili shpesh dukej se lartësonte Putinin dhe krijonte të paktën aspiratën që vendet të mund të bënin më shumë si partnerë.
Këtë herë, secili udhëheqës u largua me mirëkuptimin se disa nga rregullat e vjetra ende zbatohen. Rusia rikthehet në vendin e saj si një “kundërshtare e denjë”, siç tha Presidenti Biden, në vend të një lloj vendi koleg. Dhe tensionet më të hershme, mbi luftën kibernetike dhe të drejtat e njeriut, vazhdojnë.
ARTI I IMAZHIT
Pas takimit të tyre tre orësh, prirja rrezatuese e presidentit Biden qëndronte në kontrast të fortë me tonin më të matur dhe të heshtur të Putinit, i cili ndonjëherë kalonte në mbrojtje kur bëheshin pyetje nga gazetarët në lidhje me shkeljet e të drejtave të njeriut në Rusi dhe pushtimin e Ukrainës.
Edhe kështu, Presidenti Biden pranoi se optimizmi i tij ishte më shumë një dëshirë se sa një realitet.
“Unë do t’ju çmend të gjithë sepse e di që dëshironi që gjithmonë t’iu vë një theks negativ gjërave, veçanërisht në publik”, tha ai pak para se të hipte në Air Force One, duke shtuar, se në këtë mënyrë, “garantoni se asgjë nuk do të ndodhë”.
Kjo nxori në pah stilin e negocimit të presidentit, qoftë me Putinin apo me republikanët në Senatin amerikan për infrastrukturën – për të cilën ai shpreh publikisht bindjen e tij se një marrëveshje mund të arrihet pavarësisht nga mosmarrëveshjet shpesh të mëdha.
“Unë e di që ne e mendojmë politikën e jashtme të jetë një aftësi shumë e madhe që është disi si një kod sekret”, tha Presidenti Biden. “E gjithë politika e jashtme është një zgjatim logjik i marrëdhënieve personale. Është mënyra se si funksionon natyra njerëzore”.
Ai më vonë shtoi se, “ka një vlerë të jesh realist dhe të ngresh një front optimist, një fytyrë optimiste”.
…. DHE TAKIMI BALLË PËR BALLË
Udhëtimi tetë ditor në tre vende i Presidentit Biden demonstroi theksin e tij mbi të gjitha tek marrëdhëniet personale.
“Nuk ka asnjë zëvendësim, siç e dini ju që më keni mbuluar për një kohë, për dialogun ballë për ballë midis udhëheqësve. Asnjë”, tha Presidenti Biden, duke deklaruar samitin e tij me Putinin një sukses, thjesht për faktin se ata folën personalisht.
Gjatë gjithë udhëtimit të tij, shumica e takimeve të Presidentit Biden u zhvilluan privatisht, pa kamera, ose me vetëm disa momente të hapura për mediat.
Kjo nxori në pah besimin e Presidentit Biden tek lidhjet personale të padukshme që mund të nxisin rezultate në politikën e jashtme dhe të brendshme.
Dhe shënoi një largim të qartë nga stili i ish-Presidentit Trump, takimet publike të të cilit me udhëheqësit globalë u bënë një lloj legjende në skenën ndërkombëtare. Marrëdhëniet patën tendencën të rrjedhin në një drejtim – me shfaqje të pasigurta publike nga krerët e shteteve dhe qeverive që përpiqeshin të pozicionoheshin në anën e mirë të ish-Presidentit Trump.
Presidenti Biden mendon se këta udhëheqës do ta mirëpresin kthimin në përqasjen e “shkollës së vjetër”.
Pikat e mprehta
Ndërsa të dy udhëheqësit vunë në dukje se bisedimet ishin produktive, duket qartë që ka përçarje.
Bideni tha se kishte mosmarrëveshje, por “nuk u bënë në një atmosferë hiperbolike”, duke shtuar se gjatë takimit nuk u bë asnjë kërcënim.
Mosmarrëveshjet përfshijnë çështjen e Ukrainës, sulmet kibernetike dhe të drejtat e njeriut.
“Theksova faktin se ne kemi aftësi të konsiderueshme kibernetike dhe ai e di këtë. Ai nuk e di saktësisht se çfarë aftësie, por ajo është domethënëse,” tha zoti Biden, duke theksuar se i tha Putinit se infrastruktura kritike e Shteteve të Bashkuara nuk duhet të “preket” nga sulmet kibernetike.
Presidenti Biden duket se sugjeroi se nëse Moska fillon një sulm të tillë, Shtetet e Bashkuara mund të hakmerren “përmes një rruge kibernetike”.
“E pashë në sy dhe i thashë: ‘Si do të ndiheshit nëse hakerat do të merrnin nën kontroll tubacionet tuaja të naftës?’” tha presidenti Biden.
Putini mohon akuzat e Shteteve të Bashkuara për ndërhyrje në zgjedhje dhe sulmet kibernetike, përfshirë sulmet me programe kompjuterike ndaj bizneseve amerikane për të cilat agjencitë e zbulimit amerikan kanë arritur në përfundimin se mund të vijnë nga territoret ruse.
Bideni tha gjithashtu se ai “ia bëri të qartë” Putinit se Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të ngrejnë çështjen e të drejtave të njeriut.
“Të drejtat e njeriut do të jenë gjithmonë në tryezë,” tha presidenti Biden. Ai tha se përmendi çështje të tilla si ndalimin e udhëheqësit të opozitës ruse Alexey Navalny dhe Trevor Reed-it, një ish marins amerikan i burgosur në Rusi.
Putini qëndroi i vendosur për pozicionin e tij ndaj Navalny-t. “Ky njeri e dinte se po shkelte ligjin e Rusisë. Ai është dënuar dy herë, ”tha Putini, duke vazhduar zakonin e tij për të mos e përmendur me emër aktivistin e opozitës.
Duke përsëritur pretendimin zyrtar të Rusisë, Putini tha se Navalny shkeli kushtet e lirimit të përcaktuara vitin e kaluar duke shkuar jashtë vendit ndërsa ishte pa ndjenja pas një helmimi të dukshëm me agjentin nervor Novichok dhe duke mos njoftuar zyrtarët rusë siç kërkohej.
Presidenti Biden nënvizoi thirrjen për liri të shtypit. “Unë gjithashtu ngrita çështjen e Radios Evropa e Lirë / Radio Liria për të vepruar, dhe rëndësinë e një shtypi të lirë dhe lirinë e fjalës,” tha presidenti Biden duke iu referuar mediave të financuara nga Shtetet e Bashkuara që janë klasifikuar si “agjentë të huaj” nga qeveria ruse dhe akuzohen për shkelje të rregullave e që mund të dënohen me gjoba të rënda, madje edhe me burgim.
Një incident i fundit në të cilin një kompani ajrore komerciale u detyrua të ulej në Minsk, në mënyrë që autoritetet bjelloruse të mund të arrestonin një disident të shquar, gjithashtu u diskutua në takim, tha presidenti Biden, duke shtuar se Putini “nuk kishte kundërshtime me atë që ndodhi”.
“Ai thjesht tha se është një perspektivë e veprimeve që mund të ndërmerren,” tha presidenti Biden. Presidenti bjellorus Aleksandër Lukashenko mbështetet shumë tek Putini.
Jo Luftë e Ftohtë
Bideni theksoi “gjëja e fundit që Putini kërkon tani është një Luftë e Ftohtë. Ai tha se ndërsa fundi i samitit nuk ishte një “moment afrimi”, nuk është në interesin e asnjërit vend të jetë në situatën “e një Lufte të re të Ftohtë”.
Bideni vazhdoi më tej të thoshte se ai mendon se Putini e kupton këtë, megjithëse kjo nuk nënkuptonte se ai është “i gatshëm të ulë armët”. Bideni vlerësoi se lideri rus është ende i shqetësuar se Shtetet e Bashkuara synojnë ta “rrëzojnë atë nga pushteti”.
Në një përpjekje për të ulur tensionet Putini tha se ai dhe Bideni ranë dakord të kthejnë ambasadorët e tyre në postet e tyre në të ardhmen. Ambasadori amerikan John Sullivan dhe ambasadori rus Anatoly Antonov lanë postet e tyre në fillim të këtij viti mes përkeqësimit të marrëdhënieve SHBA-Rusi. Ata të dy morën pjesë në diskutime të zgjeruara dypalëshe në samit.
Sipas një zyrtari të Shtëpisë së Bardhë, samiti përfundoi në orën 17:05 sipas orës lokale të mërkurën me mbledhjen bilaterale të zgjeruar midis dy delegacioneve. Ai takim nga pala amerikane përfshiu pesë zyrtarë të nivelit të lartë përveç presidentit Biden dhe Sekretarit të Shtetit Antony Blinken. Sesioni u përmbyll pas një takimi dypalësh të zgjeruar, sipas zyrtarit, jo dy siç ishte planifikuar më parë.
Sovraniteti i Ukrainës
Ukraina duket të jetë një çështje tjetër ku dy udhëheqësit nuk ranë dakord.
Bideni tha se ai i komunikoi Putinit “angazhimin e palëkundur ndaj sovranitetit dhe integritetit territorial të Ukrainës”.
“Ne ramë dakord të ndjekim diplomacinë, lidhur me Marrëveshjen e Minskut,” tha ai, duke iu referuar marrëveshjes së vitit 2014 për të ndalur luftën në rajonin Donbas të Ukrainës.
Para samitit, zyrtarët ukrainas minimizuan mundësinë e përfundimit të luftës në pjesën lindore të vendit, e cila po vazhdon për shtatë vjet mes separatistëve të mbështetur nga rusët dhe ushtrisë ukrainase.
“Ne ua kemi bërë të qartë partnerëve tanë se asnjë marrëveshje për Ukrainën e arritur pa Ukrainën nuk do të njihet nga ne,” tha Ministri i Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba.
Për çështjen e pranimit të Ukrainës në Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut, Putini dha një vlerësim të shkurtër. “Unë nuk mendoj se ka diçka për të diskutuar”, tha ai.
Kremlini ka deklaruar se hyrja e Ukrainës në NATO është një “vijë e kuqe” për Rusinë. I pyetur në fillim të kësaj jave nëse Ukraina duhet të pranohet në NATO, Bideni tha, “Kjo varet nëse ata i plotësojnë kriteret”, duke përfshirë pastrimin e korrupsionit.
Administrata njoftoi në fillim të këtij muaji se Bideni do të presë Presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskiy në Shtëpinë e Bardhë gjatë kësaj vere. Bideni nuk e ka ftuar Putinin në Uashington./VOA