Kryeministri i ri i ardhshëm i Kosovës, Albin Kurti ka dënuar vendimin e BE për të ndalur zgjerimin e mëtejshëm të Unionit duke mos pranuar dy shtete të Ballkanit Perëndimor, duke thënë se perëndimi ka harruar mësimet e dy luftërave botërore dhe në vend të kësaj janë tërhequr para fytyrës së fashizmit dhe populizmit.
Albin Kurti tha se qëndrimi i BE mund të dëmtojë shanset e Kosovës për të arritur një marrëveshje me Serbinë, e cila ka refuzuar ta njohë atë si të pavarur që nga fundi i luftës 1998-99, pasi Beogradi ka më pak nxitje për të vepruar pa perspektivën e anëtarësimit në BE.
Franca shkaktoi shqetësim në rajon në samitin e BE javën e kaluar duke bllokuar Maqedoninë Veriore dhe Shqipërinë që të fillojnë bisedimet e pranimit, duke minimizuar kështu edhet shanset e Serbisë për t’u anëtarësuar në BE në të ardhmen e parashikueshme. Presidenti francez Emmanuel Macron këmbënguli se Evropa duhet të përqendrohet në reformat e saj të brendshme.
“BE u formua si një përgjigje ndaj fashizmit, por tani po frikësohet përballë populistëve dhe fashizmit” i tha Kurti The Guardian.
Duke kritikuar Macron, ai tha: “Ju nuk mund të thoni së pari ne kemi nevojë për reformë të brendshme në BE dhe më pas zgjerim të jashtëm – ato shkojnë paralelisht. Evropa është një projekt kaq i rëndësishëm historik sa askush nuk mund të jetë autori i tij, duke e drejtuar apo udhëhequr atë. Ne kemi parë gjithmonë se kur [presidenti në largim i Komisionit të BE] Jean-Claude Juncker tha se nuk do të kishte një zgjerim të mëtejshëm në pesë vitet e ardhshme, situata në Ballkan u përkeqësua.
Po, BE është e rëndësishme për Ballkanin, por Ballkani është shumë i rëndësishëm për BE. Berlini dhe Parisi duhet ta dinë mirë këtë, dhe është vërtet e trishtueshme, për të gjithë ne, që e harrojnë këtë. Në dy dekada, historianët do të shkruajnë se nuk kishte dy luftëra botërore, por vetëm një luftë botërore me dy episode, dhe e gjitha filloi në Sarajevë”, tha Kurti.
Lëvizja e majtë nacionaliste shqiptare e Kurtit Vetëvendosje doli si partia më e fortë pas zgjedhjeve të parakohshme muajin e kaluar. I burgosur për 18 muaj nga policia serbe gjatë kulmit të konfliktit të saj ushtarak me Kosovën në 1999, Kurti, 44 vjeç, e gjen veten në prag të pushtetit, duke premtuar se do t’i japë fund dy dekadave të neoliberalizmit të Kosovës.
Ai aktualisht është në bisedime me partinë e qendrës së djathtë LDK, e cila doli e dyta, për formimin e një administrate, në të cilën një minimum prej 30% do të jenë gra. Kurti parashikoi një marrëveshje brenda një muaji dhe thotë se përparësia e tij janë punët dhe drejtësia, jo arritja e një marrëveshje me Serbinë.
Por Kurti do të jetë nën presionin ndërkombëtar për të arritur një marrëveshje me Serbinë. SHBA sapo caktoi një të dërguar të ri special për të ringjallur dialogun midis dy vendeve.
Kurti paralajmëroi se tarifat 100% të importit të mallrave serbe që paraardhësi i tij vendosi, do të hiqen vetëm nëse do të ketë masa të ndërsjella për lirimin e tregtisë së Kosovës në Serbi. Ai tha se Beogradi gjithashtu duhej të përfundonte fushatën e tij diplomatike ndërkombëtare për të bindur vendet që të mos njohin Kosovën. “Nëse ata duan të fillojnë dialogun, ata duhet të ndalojnë në mënyrë eksplicite shpifjet për të drejtën tonë për shtetësi,” tha ai.
Serbia, për shembull, ka kundërshtuar anëtarësimin e Kosovës në Interpol, Unesco dhe Këshillin e Evropës. “Serbia duhet të përballet me të kaluarën e vet, në vend që ta shikojë Kosovën dhe Shqipërinë përmes dylbive ushtarake. Serbisë i duhet një reformë brenda saj”.
Kurti tha se programi i tij me tre faza do të fillojë brenda shtetit përmes një dialogu nga poshtë-lart me serbët në Kosovë për bashkëpunim praktik, për shembull në bujqësi, i ndjekur nga një përmbledhje e ndikimit në jetën reale të 33 marrëveshjeve të nënshkruara me Serbinë nën kujdesin e BE-së nga 2012 , dhe në fund një takim me Josep Borrell, shefin e ardhshëm të politikës së jashtme të BE-së. “Ne nuk mund të lejojmë një dialog tjetër të dështuar. Ajo duhet të ketë parime të qarta,” tha Kurti. Borrell ka premtuar të shkojë në Kosovë në vizitën e tij të parë jashtë shtetit.
Kurti tha se ishte plotësisht kundër shkëmbimeve të tokës me Serbinë, një ide e ndjekur këtë vit nga presidenti serb Aleksandër Vuçiç dhe Hashim Thaçi, presidenti i Kosovës.
Serbët kanë frikë se agjenda e tij e vërtetë do të jetë kërkimi i një lloj konfederate me Shqipërinë, kështu që margjinalizohet pakica serbe në veri të Kosovës.
Serbia tashmë e ka dënuar si provokuese vendimin e tij për të takuar diplomatët e huaj në selinë e partisë së tij me një flamur shqiptar pas tij. Ai tha se flamuri zyrtar i Kosovës i ishte imponuar vendit me një vendim që nuk përmban asnjë të kuqe, pa të zezë dhe asnjë shqiponjë.
Por ai u zotua në cilësinë e tij zyrtar si Kryeministër që ai do të ruajë dhe respektojë flamurin zyrtar të Kosovës: “Unë kam detyra më të rëndësishme sesa rirregullimi i mobiljeve në zyrën e kryeministrit.”